Ο Σταυρός του Χριστού ως προϋπόθεση της Ανάστασης Του Λάμπρου Κ. Σκόντζου Θεολόγου - Καθηγητού

Την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών προβάλλεται ο Τίμιος Σταυρός για προσκύνηση στους πιστούς, για να αντλήσουν από αυτόν δύναμη και να συνεχίσουν ως την Ανάσταση τον πνευματικό τους αγώνα.

Να συνέρθουν από την κόπωση των προηγούμενων ημερών και να αντικρούσουν νικηφόρα τις λυσσώδεις επιθέσεις του διαβόλου εναντίον τους αυτή την ιερή περίοδο.

Η προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού είναι το μεγάλο όπλο κατά του διαβόλου και των παγίδων του.

Είναι το ανεπανάληπτο τρόπαιο νίκης κατά των αντιθέων δυνάμεων και η παρηγοριά κάθε πονεμένου.

Ο Σταυρός του Κυρίου αποτελεί για τη χριστιανική πίστη κορυφαίο σύμβολο θυσίας και αγιασμού, διότι η σημασία του είναι πραγματικά τεράστια.

Ο Σταυρός μαζί με την Ανάσταση λειτουργούν ως δυο βασικοί άξονες πάνω στους οποίους κινείται η ζωή των πιστών Χριστιανών.

Η Ανάσταση έπεται του Σταυρού και προϋποθέτει το Σταυρό και ο Σταυρός προμηνύει την Ανάσταση.

Χωρίς Σταυρό δεν γίνεται Ανάσταση. Πάνω σε αυτές τις αρχές στηρίζεται η Θεολογία του Σταυρού και η σπουδαία σημασία της για τη ζωή της Εκκλησίας.

Ο μέγας Απόστολος των Εθνών Παύλος, ο κατ’ εξοχήν θεολόγος του Σταυρού, τονίζει συχνά στις θεόπνευστες επιστολές του ότι ο Σταυρός του Χριστού είναι γι’ αυτόν καύχηση.

«εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού» (Γαλ.6,13), διότι «ο λόγος γαρ ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστι» (Α΄ Κορ.1,17).

Ο Κύριος της δόξης «υπό χειρών ανόμων» καρφώθηκε επάνω στο ξύλο του Σταυρού, για να υποστεί το επώδυνο μαρτύριο της σταυρώσεως και να πεθάνει ως αίσχιστος κακούργος.

Αλλά όμως η ανθρώπινη αυτή κακουργία, εξ αιτίας της άμετρης θείας αγάπης, λειτούργησε ευεργετικά για το θεοκτόνο ανθρώπινο γένος, «συνίστησι δε την εαυτού αγάπην εις ημάς ο Θεός, ότι αμαρτωλών όντων ημών Χριστός υπέρ ημών απέθανε.

Πολλώ ουν μάλλον δικαιοθέντες νυν εν τω αίματι αυτού σωθησόμεθα δι’ αυτού από της οργής.

Ει γαρ εχθροί όντες κατηλλάγημεν τω Θεώ διά του θανάτου του υιού αυτού, πολλώ μάλλον καταλλαγέντες σωθησόμεθα εν τη ζωή αυτού» (Ρωμ.5,8-10).

Σύμφωνα με την υψηλή θεολογία του ουρανοβάμονος Παύλου ο Σταυρός του Χριστού, από ατιμωτικό και φρικτό φονικό όργανο θανατώσεως των κακούργων ανθρώπων, μετεβλήθη, μετά το σταυρικό θάνατο του Κυρίου, σύμβολο σωτηρίας, μέσο συμφιλίωσης με το Θεό και πηγή αγιασμού.

Η ανθρώπινη κακία έδωσε στο Θεό πόνο και θάνατο δια του ξύλου του Σταυρού, η θεία ανεξικακία και άκρα φιλανθρωπία, έδωσε, αντίθετα, στο δήμιό Του αγάπη και λύτρωση!

Η δύναμη λοιπόν του Σταυρού έγκειται στην ακένωτη αγάπη του Θεού, η οποία διοχετεύεται πλέον στην ανθρωπότητα και σε ολόκληρη τη δημιουργία μέσω του Σταυρού.

Για να μπορεί όμως ο άνθρωπος να λάβει τον θείο αγιασμό μέσω του Σταυρού είναι απαραίτητο να πιστέψει στο Λυτρωτή Χριστό και στην σταυρική απολυτρωτική Του Θυσία.

Επίσης πρέπει να σταυρώσει και αυτός τον εαυτό του όπως και ο Χριστός, να συσταυρωθεί μαζί Του, όχι βέβαια κυριολεκτικά όπως κάνουν κάποιοι παπικοί, που κάθε χρόνο τη Μ. Παρασκευή, οι οποίοι σταυρώνονται σε ξύλο σταυρού, αλλά πρέπει να σταυρώσει ο άνθρωπος όχι το σώμα του, αλλά τον αμαρτωλό και κακό εαυτό του, «ταις του βίου ηδοναίς», όπως προτρέπει ο ιερός υμνογράφος της Μ. Εβδομάδος, «ίνα και συζήσωμεν αυτώ (τω Χριστώ)».

Πρέπει να επισημάνουμε εδώ την φανερή αποστροφή, ακόμα και την έχθρα προς τον Σταυρό του Χριστού, πολλών αιρετικών χριστιανικών ομάδων.

Στο σύνολό του, λοιπόν, ο προτεσταντικός κόσμος δεν αποδίδει καμιά τιμή στο Σταυρό. Είναι γνωστό πως οι προτεστάντες δεν κάνουν το σημείο του Σταυρού και χρησιμοποιούν αυτόν μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο!

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά μάλιστα, χειρότερα από αυτούς, μάχονται με λύσσα το σημείο του Σταυρού. Δεν προφέρουν καν το όνομα Σταυρός και άντ’ αυτού τον ονομάζουν …πάσαλο.

Στην Καινή Διαθήκη έχουν αντικαταστήσει την ονομασία του Σταυρού με …ξύλο! Και μόνο γι’ αυτό θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει την οργάνωση αυτή σαφώς σατανική.

Εμείς οι Ορθόδοξοι, που διατηρούμε ανόθευτη τη χριστιανική διδασκαλία, προσκυνούμε τον τίμιο Σταυρό και αντλούμε από αυτόν δύναμη και αγιασμό. Κάθε χρόνο, εκτός από τις πολλές εορτές προσκύνησης του Σταυρού του Κυρίου, τις άγιες ημέρες της Μ. Εβδομάδος προσερχόμαστε με σεβασμό και ευλάβεια στους ναούς για να προσκυνήσουμε τον Εσταυρωμένο Κύριο και να υμνήσουμε τα σωτήρια Πάθη Του.

Για μας η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα είναι απαραίτητος εορτολογικός χρόνος για να υποδεχτούμε την λαμπροφόρο Ανάσταση.

Η κατάνυξη και η χαρμολύπη των Αγίων και Αχράντων Παθών του Χριστού μας μπορούν να μας δώσουν την πραγματική χαρά της Αναστάσεως.

Αυτό μας κάνει να υπομένουμε με καρτερία και υπομονή τα προβλήματα της ζωής, δηλαδή να υπομένουμε τον προσωπικό μας σταυρό (Ματθ.16,24), ελπίζοντας εξάπαντος στην επερχόμενη ανάσταση, μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Αυτή η ακράδαντη πίστη μας δίνει δύναμη και μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή με αισιοδοξία, σε αντίθεση με την παποπροτεστατική Δύση, η οποία ζητά εναγωνίως την ευδαιμονία χωρίς τη θυσία, δηλαδή ζητά την ανάσταση χωρίς το σταυρό.

Γι’ αυτό και δεν μπορεί να τη συναντήσει πουθενά. Η ελληνορθόδοξη παράδοσή μας έχει ως βάση την παύλειο αρχή: «ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύομεν ότι και συζήσομεν αυτώ, ειδότες ότι Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει» (Ρωμ.6,8-9).

Αυτό μας κάνει να ξεχωρίζουμε από την αιρετική Δύση, η οποία όζει από απαισιοδοξία, εξαιτίας του πνευματικού της θανάτου, μη έχοντας ελπίδα αναστάσεως, διότι δεν πιστεύει στη δύναμη του Σταυρού του Χριστού και δεν έχει την ταπεινή διάθεση να συσταυρωθεί μαζί Του, για να μπορέσει έτσι να συναναστηθεί με Αυτόν.

Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία του Σταυρού γι' αυτό βιώνει και ζει αδιάκοπα την ανείπωτη χαρά της Αναστάσεως.

Ας προσέλθουμε λοιπόν την αγία ημέρα της Σταυροπροσκυνήσεως στους ιερούς ναούς, κλίνοντας γόνυ μπροστά στον Τίμιο Σταυρό, για να πάρουμε δύναμη, προκειμένου να συνεχίσουμε τον πνευματικό μας αγώνα ως το τέλος.

Να σταυρώσουμε για μια ακόμη φορά τον κακό εαυτό μας, το χειρότερο εχθρό μας, ο οποίος πασχίζει να μας καταστρέψει.

Μέσα από αυτή την νοητή σταύρωσή μας θα αξιωθούμε να δούμε, να βιώσουμε και να προσκυνήσουμε τον Αναστάντα Χριστό, και να προσμένουμε τη μακάρια ελπίδα και της δικής μας εν Χριστώ ανάστασης.

Όσιος Πέτρος: Ο ασκητής του αγιοτόκου Άθωνα

Ενας από τους περιφημότερους ασκητές του αγιοτόκου Άθωνα.

Κατά τούς βιογράφους του ήταν στρατιωτικός στό επάγγελμα και άνηκε στ’ ανακτορικά τάγματα των «σχολαρίων».

Πολεμώντας κατά των Αράβων αιχμαλωτίσθηκε στη Μεσοποταμία και αλυσοδεμένος οδηγήθηκε στή φυλακή.

Μέ θαυμαστό τρόπο απελευθερώθηκε από τούς αγίους Νικόλαο και Συμεών τόν Θεοδόχο και κατευθύνθηκε στή Ρώμη, όπου κι έγινε κατά τον πόθο του μοναχός.

Επιστρέφοντας στην Ανατολή, το πλοίο που τον μετέφερε σταμάτησε στον ‘Άθωνα και ο όσιος εγκαταστάθηκε σε ερημικό τόπο, που του τον υπέδειξε η Θεοτόκος με τον άγιο Νικόλαο.

Η Θεοτόκος είπε στον πρώτο γνωστό ασκητή του Όρους Πέτρο πως ο Άθωνας της δόθηκε από τόν Υιό της ώς κληρονομιά, γιά να προστρέχουν όσοι θέλουν να υπηρετήσουν τόν Θεό απερίσπαστα.

Η αγάπη της θα είναι μαζί μέ τούς πιστούς δούλους του Θεού και Η χαρά της μεγάλη, γιατί εδώ στο «Περιβόλι» της θα δοξολογείται συνεχώς το όνομα του Υιού Της.

Θα δοξάσει το Όρος σε όλο τον κόσμο και όσους υπομείνουν τους πόνους της ασκήσεως θα τους αξιώσει μεγάλων χαρισμάτων, Η ιατρός, φρουρός και Κυρία του αγίου τόπου.

Έτσι ο όσιος Πέτρος με τή βοήθεια της Παναγίας κατοίκησε σ’ ένα μικρό σπήλαιο, που σώζεται μέχρι σήμερα, μέ ναΐδριο και κελλί, μεταξύ Μεγίστης Λαύρας και Καυσοκαλυβίων.

Έζησε 53 χρόνια με αυστηρότατη και υπερθαύμαστη άσκηση, τρεφόμενος με βότανα και ουράνιο άρτο, δίχως σκεπάσματα κι ενδύματα, γιατί του είχαν φθαρεί, με πολλούς και διαφόρους πειρασμούς δαιμόνων.

Σκεπάσματα του οι τρίχες του σώματος, τα μαλλιά της κεφαλής του, η μέχρι τα γόνατα γενειάδα του και φύλλα δέντρων.

Κατά τους εγκωμιαστές του, η άσκηση του συνοδό συνεχή, είχε την προσευχή και η ξενιτεία του την απάθεια.

Γιά σκέπη είχε τον ουρανό και για κλίνη τη γη. Υπόμενε όλα τα λυπηρά μεγαλόψυχα για τη μελλοντική δόξα των ουρανών.

Ένα χρόνο πριν από τον θάνατο του ο Θεός επέτρεψε να τον συναντήσει ένας κυνηγός, για να γίνει γνωστή στους κατοπινούς η ισάγγελη βιοτή του.

Τόν επόμενο χρόνο, οταν ο κυνηγός επανήλθε με δύο μοναχούς, βρίσκει τόν όσιο κοιμηθέντα.

Παραλαμβάνουν το σώμα του και το μεταφέρουν στις Φώκες της Θράκης, όπου έγινε πηγή αγιασμού και ιατρείας των ασθενών.

Κατά μία νεώτερη εκδοχή ο τάφος του υπάρχει στη μονή Ιβήρων.

Τον βίο του έγραψαν ο μοναχός Νικόλαος ο Σιναΐτης κατά τόν 9ο αιώνα και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.

Κανόνα συνέθεσε πρός τιμή του ο Ιωσήφ ο Υμνογράφος, ο οποίος αναφέρει περί εύωδίας του τιμίου λειψάνου του, και άλλη ακολουθία ο ιερομόναχος Διονύσιος Άγιαννανίτης.

(Από το βιβλίο: Οι Άγιου του Αγίου Όρους του Μον. Μωυσέως Αγιορείτου)

Καταλαλιά: θάνατος με το στόμα, θάνατος με το αυτί Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Αδελφέ, να μην ανέχεσαι αυτόν που καταλαλεί, ακόμη και αν λέει την αλήθεια, για να μη γίνεις συμμέτοχός του στην καταστροφή.

Γιατί αν συμβεί να πει κάποιος δίκαια κακό τον βασιλιά που έσφαλε, κανείς από τους παρόντες δεν ανέχεται να ακούσει αυτά που λέγονται εναντίον του βασιλιά.

Αν όμως σταθεί κανείς και ακούσει, μία τιμωρία αποφασίζεται και για τους δυο: ο ένας θανατώνεται γι’ αυτά που είπε, και ο άλλος επειδή τα άκουσε.

Μιλά για κάποιον ο ψεύτης και εσύ στρέφεις το αυτί σου σε αυτόν, και τον θάνατο που βγάζει από το στόμα του τον δέχεται η αγκαλιά της ακοής σου· και παίρνοντας το φαρμακερό προζύμι του ψεύδους το ζυμώνεις μέσα σου.

Από πού βρήκε είσοδο ο θάνατος στον άνθρωπο; Δεν ήταν από την ακοή;

Με αυτήν η Εύα δέχτηκε τα λόγια του φιδιού και μέσω αυτής, από τότε μέχρι σήμερα, συνηθίζει να εισέρχεται η καταστροφή.

Γιατί ο διάβολος μπορεί να θανατώνει αυτόν που σωπαίνει μέσω εκείνου που μιλά· και αυτόν που δεν μπορεί να τον θανατώσει με το στόμα, τον θανατώνει με το αυτί.

Κάποτε, παρόλο που οι δαίμονες έλεγαν την αλήθεια, ο Σωτήρας δεν ανέχτηκε να τους ακούσει (Λουκ. 4:35).

Επίσης και οι απόστολοι δεν δέχτηκαν να ακούσουν τον δαίμονα που τους εγκωμίαζε (Πραξ. 16:16-18), για να μη φωλιάσει η φαρμακερή φωνή του στην καθαρή ακοή τους, και έτσι να μη δέχονται ούτε το ψέμα.

Γιατί ο πανούργος δαίμονας συνηθίζει να ανακατώνει το ψέμα με την αλήθεια, και αφού εξαπατήσει έτσι τους απλοϊκούς, τους γκρεμίζει στο βάραθρο της απώλειας.

Το φίδι, αν και τρώει γλυκιά τροφή, τη μεταβάλλει αμέσως σε δηλητήριο, και αν το μεταδώσει σε κάποιον, αλίμονο σε εκείνον.

Έτσι και μέσα από την αλήθεια μπορεί να διοχετευτεί το ψέμα, σαν δηλητήριο γεμάτο με θάνατο. Μέσα δηλαδή στα γλυκύτατα λόγια του δαίμονα κρύβεται φοβερό και ολέθριο δηλητήριο, που δεν το καταλαβαίνουν οι πολλοί.

Παρόμοια και ο Ισκαριώτης, με το να κρύψει την απάτη στο φίλημα του στόματος και στην ειρηνική γλώσσα, ετοίμασε την προδοσία του καρδιογνώστη Κυρίου (Μαρκ. 14:43-46). Αν ο ψεύτης φάνηκε τέτοιος απέναντι στον Δημιουργό, σ’ εσένα πώς θα φερθεί; Ο Σωτήρας παρέδωσε τον εαυτό του στον θάνατο, αλλά δεν παρέδωσε την ακοή του στη φωνή του ψεύτη. Άνοιξε το στόμα του και γεύτηκε ξίδι με χολή (Ματθ. 27:34), δεν πρόσφερε όμως το αυτί του να δεχτεί τα λόγια του βρωμερού. Έδωσε το στόμα του να το φιλήσει ο προδότης, δεν έδωσε όμως απόκριση στον απατεώνα.

Και εσύ, δίνε το στόμα σου να το φιλήσει ο ψεύτης, μην του δώσεις όμως την ακοή σου· γιατί το φίλημα αυτόν θα καταδικάσει, ενώ με την ακοή θα σε θανατώσει η γεύση των λόγων του. Καλύτερα όμως θα κάνεις αν αποφύγεις εντελώς τη μυρωδιά και τη γεύση του δηλητηρίου.

Γιατί από τον καπνό φεύγεις αμέσως, ενώ τον ψεύτη τον ακούς ευχάριστα; Αποστρέφεσαι τη δυσωδία, και κάθεσαι κοντά στον φιλοκατήγορο; Όλα τα μέλη σου οφείλεις να τα φυλάξεις όπως πρέπει από τα βλαβερά.

Αν το σώμα σου είναι αθώο από την πορνεία, φύλαξε το στόμα σου από την καταλαλιά.

Το στόμα δεν μπορεί να μοιχεύσει, μπορεί όμως να πει ψέματα και να συκοφαντήσει και να σου προξενήσει την ίδια καταστροφή. Γιατί αν ένα μέλος σου είναι ένοχο, θα τιμωρηθείς ολόκληρος, εξαιτίας του μέλους εκείνου που θα καταδικαστεί.

Ο στρατιώτης έχει όλο το σώμα καλυμμένο με σιδερένιο θώρακα· αν όμως μια από τις πολύ μικρές τρύπες του θώρακα ανοίξει περισσότερο και αφήσει το βέλος να περάσει, προξενεί τον θάνατο στον γενναίο.

Έτσι και με τη θύρα του αυτιού· αν βρεθεί ανοιχτή σε εκείνον που καταλαλεί, αφήνει να εισχωρήσει φοβερή καταστροφή γι’ αυτόν που ακούει.

Αυτή μάλιστα η θύρα είναι τόσο μεγάλη, ώστε από αυτήν χώρεσε ο τόσο μεγάλος θάνατος και μπήκε μέσα στον κόσμο, και ενώ καταπίνει όλες τις γενεές, μένει αχόρταστος.

Ας κλείσουμε λοιπόν καλά τα αυτιά μας με πόρτες και αμπάρες, για να μην μπει μέσα η κακολογία.

Μην καταφρονήσεις την καταλαλιά σαν κάτι το ασήμαντο και όχι θανατηφόρο.

Η Μαριάμ έγινε λεπρή σαν το χιόνι, επειδή τιμωρήθηκε για έναν κακό λόγο (Αριθ. 12:10 και 1-2). Αν εκείνη, ενώ ήταν προφήτισσα, τιμωρήθηκε φρικτά για την κακολογία, πόσο μεγάλη θα είναι η τιμωρία γι’ αυτούς που επιδίδονται στις καταλαλιές;

Αν και η Μαριάμ είπε την πραγματικότητα, αποδοκιμάστηκε η αλήθεια της, επειδή την είπε με κακολογία.

Το ίδιο και αν πει κανείς καταλαλιά δίκαια, το δίκιο του είναι γεμάτο με άδικο. Δηλαδή, ή έλεγξε τον άλλο δίκαια ή μην τον κατηγορήσεις κρυφά.

Γιατί η δικαιοσύνη περιφρονείται, όταν είναι ανακατωμένη με την κακία της δολιότητας. Η τροφή θανατώνει, όταν μέσα της κρύβει δηλητήριο.

Από τα φανερά να καταλάβουμε εκείνα που δεν φαίνονται. Στη Μαριάμ ας δούμε να απεικονίζεται η αλήθεια.

Όλο της το σώμα έγινε λεπρό στα φανερά, επειδή με όλη την ψυχή αμάρτησε χωρίς να φανεί. Με τη βλάβη που φαινόταν αντιλήφθηκε τη βλάβη που έπαθε χωρίς να το καταλάβει.

Με την αποκρουστική λέπρα έμαθε πόσο κακή και μισητή είναι η κακολογία, και το ορατό σώμα έγινε καθρέφτης τής μέσα σε αυτό αόρατης ψυχής.

Με τη φθορά της σάρκας διδάχτηκε πώς διαφθείρεται η καρδιά που αγαπά την καταλαλιά. Με τον εξωτερικό άνθρωπο κατάλαβε τι έπαθε ο εσωτερικός της άνθρωπος.

Όπως δηλαδή εκείνη στράφηκε εναντίον του αδελφού της, έτσι στράφηκε εναντίον της το ίδιο της το σώμα, ώστε από τον ίδιο τον εαυτό της να μάθει πόσο μεγάλο καλό ήταν γι’ αυτήν η ένωση της αγάπης.

Τα μέλη της έγιναν αντίπαλοί της, επειδή και εκείνη έγινε αντίπαλος του αδελφού της, έτσι ώστε με την αντιπαλότητα του σώματος να φροντίσει να αποκτήσει ειρήνη και ομόνοια με τον αδελφό της.

(Από το βιβλίο: ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ, τόμος Β’, Υπόθεση ΜΘ’ (49), σελ. 396. Εκδόσεις "Το Περιβόλι της Παναγίας", Θεσσαλονίκη 2003)

Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος: ''Τα αίτια των καινοτομιών''

...Η Ορθόδοξος Εκκλησία δεν συνηθίζει να κάμνη καινοτομίας, ως η των Δυτικών και Διαμαρτυρομένων, αι οποίαι αφ' ότου απεσχίσθησαν έργον ακατάπαυστον έχουν να ποιούν καινοτομίας και μεταρρυθμίσεις, αφού και εις τοιαύτην ασέβειαν και παραφροσύνην έφθασαν να μεταρρυθμίσουν και καινοτομήσουν πάντα τα μυστήρια και τας ιεράς παραδόσεις και πολλά να καταργήσουν...

Δύο είναι τα αίτια διά τα οποία πολλοί εκ των σημερινών Αρχιερέων τολμούν να ποιούν καινοτομίας ή μεταρρυθμίσεις εις τα της Εκκλησίας, η υπερηφάνεια, με το να νομίζουν οι πλείστοι των Ιεραρχών, εκτός ολίγων εξαιρέσεων, ότι είναι σοφώτεροι και ανώτεροι των Αγίων Πατέρων, και δεύτερον η κοιλιοδουλεία και η φιλαυτία. Με το να έγιναν οι πλείστοι εξ αυτών σαρκολάτραι τους εγκατέλειπεν η χάρις του Αγίου Πνεύματος...

Εάν ο πατριάρχης, τας συστάσεις της Κυβερνήσεως και της Ιεράς Συνόδου και Ορθοδόξων Αρχιερέων, Ιερέων και λαϊκών, δεν τας δεχθή, τας απορρίψη και επιμείνη εις την ένωσιν, τότε να τον αποκηρύξουν.

Διότι εν ή περιπτώσει δεν αντιπούν, αλλ' υποχωρήσουν και είπουν ότι ημείς θα ακολουθήσωμεν τον πατριάρχην, τότε θα επανέλθη αυθωρεί η καταστροφή. Τότε ουκ έχω τι άλλο ειπείν, ειμί ουαί τη Ορθοδόξω Εκκλησία της Ελλάδος! Ουαί και τω Ελληνικώ Έθνει!

Διότι η υποδούλωσις της Εκκλησίας της Ελλάδος εις τον Παπισμόν θα είναι υποδούλωσις και του Έθνους. Θα είναι δε ασυγκρίτως χειροτέρα της υποδουλώσεως εις τον Μωαμεθανισμόν και τον ψευδοπροφήτην Μωάμεθ...

Εάν ο Πάπας θέλη ένωσιν να αναγνωρίση και ομολογήση όλας τας πλάνας, αιρέσεις και καινοτομίας τας οποίας έκαμον, απ' αρχής οι κατά καιρούς Πάπαι, αποσχισθέντες από την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, να μετανοήση, να κλαύση πικρώς, να ταπεινωθή και τότε είναι δεκτός.

...Εάν δεν αποβάλλουν την υπερηφάνεια και ο Πατριάρχης και ο Πάπας και εάν δεν ταπεινωθούν, μιμούμενοι τον Κύριον, όχι μόνον δεν θα επιτύχουν έναν αλλά θα αυξήσουν την διαίρεσιν και θα προξενήσουν μεγάλα σκάνδαλα, ταραχάς, συγχύσεις, μεγάλην βλάβην και ζημίαν εις τα εαυτών ποίμνια.

Εάν μιμηθούν τον Κύριον και ταπεινωθούν, θα επιτύχουν την ένωσιν, θα ωφελήσουν εαυτούς και τα εαυτών ποίμνια και θα δοξασθή και δι΄αυτών, ως εδοξάσθη και υπό των Αγίων Αποστόλων το Όνομα του Ουρανίου μας Πατρός, επειδή «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν», και «πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτό υψωθήσεται» (Λουκ.18, 14).

Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"

Μητροπολίτης Κάλλιστος: ''Σέβομαι τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο αλλά διαφωνώ με τις αποφάσεις του''

Γραφείο ρεπορτάζ: Romfea.gr

Συνέντευξη στο τηλεοπτικό κανάλι "Inter" παραχώρησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Κάλλιστος Γουέαρ, Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών στο Cambridge, και επίτιμος πρόεδρος του Ορθοδόξου Συλλόγου των Θεολογικών Σχολών (Oxford, UK).

Ο Μητροπολίτης Κάλλιστος στην συνέντευξή του, αναφέρθηκε για ακόμη μια φορά στο Ουκρανικό, όπου εξέφρασε την αντίθεσή του.

"Η σημερινή κατάσταση στην Ουκρανία, κατά τη γνώμη μου, είναι πραγματικά πολύ σοβαρή και επηρεάζει όχι μόνο τους ορθοδοξους πιστούς στην Ουκρανία. Η κατάσταση αυτή αφορα το σύνολο της Ορθοδόξου Εκκλησίας" - ανέφερε μεταξύ άλλων ο Σεβασμιώτατος.

Επίσης ο λόγιος Μητροπολίτης δήλωσε ότι "καμία Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υποστήριξε την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου".

Σε άλλο σημείο αναφέρθηκε στην διακοπή κοινωνίας του Πατριαρχείου Μόσχας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τονίζοντας ότι "εμείς, απο την δική μας πλευρά, δεν διακόψαμε την ευχαριστιακή κοινωνία με κανέναν, αλλά η κατάσταση παραμένει πολύ σοβαρή. Ως εκ τούτου, κατά τη γνώμη μου - όχι του Πατριαρχείου - με βαθύ σεβασμό για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο διαφωνώ με την απόφασή του".

"Για μένα είναι σαφές ότι περισσότερο από τριακόσια χρόνια, η Ουκρανία ήταν μέρος της Ρωσικής Εκκλησίας - είναι ένα ιστορικό γεγονός και δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν. Aνησυχώ για τη χρήση βίας και ειμαι βαθιά πεπεισμενος ότι δεν μπορουμε να βρούμε μια λύση μέσω της βίας και της καταπίεσης" - ανέφερε σε άλλο σημείο ο Μητροπολίτης Κάλλιστος.

Ο Σεβασμιώτατος προτείνε η κατάσταση να διορθωθεί μέσω του αμοιβαίου διαλόγου, τόνιζοντας ότι πρέπει να υπάρξει μια Πανορθόδοξη Συνάξη για το θέμα.

Κύπρου: ''Η ευτυχία δεν στηρίζεται σε ανθρώπινες υποσχέσεις αλλά στην υπομονή του Σταυρού''

Αρχιμ. Τριφύλλιος Ονησιφόρου | Ι.Α. Κύπρου

---

Στον κατάμεστο Ιερό Ναό Παναγίας Ευαγγελιστρίας στην Παλλουριώτισσα τέλεσε σήμερα, Κυριακή Γ΄ των Νηστειών, την Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος, πλαισιούμενος από τους ιερείς του ναού.

Στον όρθρο χοροστάτησε και έψαλε τις καταβασίες της ημέρας, ενώ στο τέλος της δοξολογίας τέλεσε την επί του σολέα περιφορά του Τιμίου Σταυρού, σύμφωνα με τις τυπικές διατάξεις. Ευθύς αμέσως προέβη στη χειροθέτηση εις αναγνώστη του ευλαβεστάτου κ. Παναγιώτου Γούναρη, εγγάμου πατέρα πολύτεκνης οικογενείας, ο οποίος προσφέρει εκ του αναλογίου τις υπηρεσίες του στην ενορία της Παλουριωτίσσης.

Στο Κοινωνικό, ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Χρυσόστομος κήρυξε τον Θείο Λόγο, όπου εξήρε τη σημασία του Σταυρού στη ζωή των χριστιανών, τονίζοντας ότι η σταυρική πορεία του Θεανθρώπου Χριστού πρέπει να αποτελεί τρόπο ζωής στον καθένα από μας, που θέλει να επιτύχει τον αγιασμό.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην αποφασιστικότητα που πρέπει να διακατέχει τον κάθε πιστό στον ανηφορικό, ανάντη αυτό αγώνα, επισημαίνοντας ότι για να είσαι μαθητής του Χριστού οφείλεις πρώτα να απαρνηθείς τη σιγουριά σου, την εξασφάλιση του ονόματος και του κύρους σου, να πάψεις να εξαρτάς το νόημα της ύπαρξής σου από τις κοινωνικές σου διασυνδέσεις και την προσφορά σου, να αρνηθείς το άγκιστρο της ασφάλειάς σου και την εγωιστική αυτοδιαιώνισή σου ή την διαιώνιση του εγωισμού σου.

Να δεχθείς συνειδησιακά πως το νόημα δεν βρίσκεται στην ικανοποίηση των απαραίτητων φυσικών απαιτήσεών σου, αλλά στη συνάντηση και εσωτερική σχέση με τον Χριστό, δια των οποίων βρίσκει ο πιστός την ουσία της ζωής.

Δεν νοείται αληθινός χριστιανός αν δεν σταυρώνει καθημερινά την ασθενή του φύση και τα πάθη του, ακολουθώντας το παράδειγμα του σταυρωμένου Ιησού.

Η ζωή του χριστιανού είναι ζωή θυσίας και προσφοράς. Σε αντίθεση με τα ισχύοντα κοσμικά κριτήρια πρέπει να απαλλαγούμε συνειδησιακά και καθημερινά από τη ζωή της αποτυχίας, της πτώσης, της υπερηφάνειας, της καταξίωσης, της δόξας, του ιδιοτελούς πλουτισμού, του εωσφορικού μεγαλείου και να αγκαλιάσουμε τον Χριστό με τους ήλους του, δεχόμενοι να θυσιαζόμαστε για τις αξίες και τα ιδανικά μιας ανώτερης ζωής, υπέρ των άλλων και των πραγματικών αναγκών τους.

Τότε επιτυγχάνουμε πραγματικά αυτό για το οποίο δημιουργηθήκαμε και ενωνόμαστε αληθινά μαζί Του και ζούμε τη διδασκαλία Του, όχι επιδερμικά, αλλά ουσιαστικά.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, σε παρακείμενη αίθουσα διεξήχθη αγορά βιβλίων και κυπριακών εδεσμάτων, τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Ο Μακαριώτατος προσφώνησε τον κόσμο και ευχήθηκε σε όλους καλό υπόλοιπο στο Στάδιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και στη συνέχεια ενίσχυσε το παζαράκι με την αγορά διαφόρων νηστισίμων κυπριακών εδεσμάτων, ενώ σε όλα τα παιδιά μοίρασε πασχαλινά δώρα.

Παρών ανάμεσα στο πλήθος των προσκυνητών ήταν κι ο Δήμαρχος της Λευκωσίας κ. Κωνσταντίνος Γιωρκάτζιης.

Ι. Μητρόπολις Πειραιώς: Ιησούς Χριστός: ο καθαιρέτης της ανθρώπινης σαπίλας

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 21η Μαρτίου 2019

ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ: Ο ΚΑΘΑΙΡΕΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΑΠΙΛΑΣ

Διανύουμε την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, κατά την οποία καλούμεθα όλοι μας να αγωνιστούμε ενάντια στα πάθη μας και να βιώσουμε την εν Χριστώ ζωή. Ασκούμαστε στην αποβολή του παλαιού ανθρώπου και την καλλιέργεια των αρετών, «άχρις ου μορφωθή Χριστός εν ημίν» (Γαλ.4,19). Τρέχουμε στο νοητό στάδιο των αρετών για να νικήσουμε τον «ανθρωποκτόνο απ’ αρχής» (Ιωάν.8,44), αποβάλλοντας τα σκοτεινά του έργα από τη ζωή μας, έτσι ώστε συσταυρούμενοι με τον Χριστό, να συναναστηθούμε μαζί Του και να μεταμορφωθούμε σε «καινή εν Χριστώ κτίση». Αυτό όμως δεν αρέσει στον επίβουλό μας διάβολο, ο οποίος ζητά να μας καταστρέψει. Ο όποιος αγώνας μας οδηγεί σε απομάκρυνση από την κυριαρχία του. Γι’ αυτό πασχίζει με όλες του τις δυνάμεις να ματαιώσει κάθε προσπάθειά μας αυτή την ιερή και κατανυκτική περίοδο. Σύμμαχοί του και πειθήνια όργανά του τραγικές ανθρώπινες υπάρξεις, οι οποίες, όχι μόνο δεν μπορούν να αντιληφτούν ότι καταστρέφονται από την σχέση τους με αυτόν, αλλά φτάνουν στην κατάντια να οδηγούν και άλλους στην καταστροφή. Επενδύουν και προβάλλουν τα σατανικά και ολέθρια και καταστροφικά τους έργα με το ένδυμα της προόδου, της τέχνης, της καλλιτεχνικής δημιουργίας, για να παραπλανήσουν όσο το δυνατόν περισσοτέρους. Το να υβρίζουν το πανάγιο όνομα του Κυρίου μας, ακόμη και με τις χυδαιότερες εκφράσεις, αυτό το θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους, που πηγάζει από τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου και της σκέψης, ενώ παράλληλα αρνούνται το δικαίωμα του πιστού λαού του Θεού να αντιδρά και να διαμαρτύρεται σε τέτοιες χυδαίες προκλήσεις! Μέχρι σημείου που δεν δουλεύει ακόμη και η κοινή λογική!

Αφορμή για την παρούσα ανακοίνωσή μας πήραμε από τον θόρυβο που προκλήθηκε, από ματαίωση μουσικής συναυλίας στην Πάτρα. Ο λόγος για το ελληνικό μουσικό συγκρότημα «Rotting Christ», ονομασία η οποία στα ελληνικά μεταφρασμένη σημαίνει «Σαπίζων Χριστός»! Είναι ένα από τα πολλά Black Metal συγκροτήματα, το οποίο παρουσιάζεται ως «ανατρεπτικό» και με σαφή εχθρικό προς τον Χριστιανισμό χαρακτήρα. Βέβαια το συγκρότημα εμφανίζεται επίσημα ως εχθρικό προς κάθε θρησκεία. Σύμφωνα με τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, (Ιστ. https://www.thepressroom.gr/ellada/patra-sfodres-antidraseis-gia-tin-akyrosi-metal-synaylias-ton rottingchrist), το εν λόγω μουσικό συγκρότημα προγραμμάτισε μουσική συναυλία στην αχαϊκή πρωτεύουσα, την Πάτρα, καθόλου τυχαία, αφού όπως είναι γνωστό, η πόλη αυτή έχει την θλιβερή πρωτιά από όλες τις άλλες πόλεις της Ελλάδος σε διοργανώσεις καρναβαλιών. Φαίνεται ότι εκεί μαζεύονται κάθε χρόνο αυτές τις άγιες ημέρες του Τριωδίου όλα τα δαιμόνια, για να γιορτάσουν το δικό τους Τριώδιο! Όμως ο υποψήφιος Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος κ. Ανδρέας Νικολακόπουλος, μόλις αντιλήφθηκε τον προγραμματισμό της συναυλίας επισκέφτηκε τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πατρών κ. Χρυσόστομο, από τον οποίο ζήτησε να παρέμβει για την ματαίωσή της. Πληροφορηθήκαμε ότι τελικά ο κ. Νικολακόπουλος με τέσσερις συνεργάτες του κατέθεσαν «αναφορά στην Εισαγγελία Πρωτοδικών ζητώντας να ματαιωθεί η εμφάνιση του συγκροτήματος επειδή όπως υποστηρίζουν προσβάλλει το θρησκευτικό αίσθημα των Χριστιανών».

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με όλα τα ψυχικά μας πάθη-αρρωστήματα.(Αγ.Ιωάννου του Χρυσοστόμου)

Σκοτάδι εἶναι τό κακό. Θάνατος εἶναι. Νύχτα εἶναι. Μιά κατάσταση τόσο κακή, πού μᾶς κάνει καί δέν βλέπουμε, ἐκεῖνα πού θά ἔπρεπε νά τά βλέπαμε καί δέν κάνουμε τίποτε ἀπό ἐκεῖνα, πού ἦταν τό πιό καλό γιά μᾶς νά τά κάναμε!
Οἱ πεθαμένοι παίρνουν ἄσχημη ὄψη· δυσάρεστη σέ μᾶς· καί γρήγορα βρωμᾶνε.
 Τό ἴδιο καί οἱ ψυχές ἐκείνων πού ζοῦν βουτηγμένοι στό κακό. Εἶναι γεμᾶτες βρώμα καί δυσωδία.
Κλειστά τά μάτια. Σφιγμένα τά χείλη. Ἀκίνητοι καί ἄσειστοι, κολλημένοι στό κακό! Ὑπάρχει καί κάτι ἀκόμη χειρότερο.
Γιατί; Γιατί αὐτοί εἶναι, τοὐλάχιστον, καί γιά τά δύο (σῶμα καί ψυχή) νεκροί καί πεθαμένοι. Ἐνῶ κάτι ἄλλοι πού ζοῦν σωματικά, εἶναι γιά τήν ἀρετή καί τό καλό, ἐντελῶς ἀναίσθητοι, ἐντελῶς πεθαμένοι, γεμᾶτοι ζωντάνια στό νά κάνουν τό κακό!...
 Καί πάρε παράδειγμα:
Χτύπα πεθαμένο! Δέν αἰσθάνεται τίποτε. Καί δέν ἀντιδρᾶ καθόλου! Καί ὅπως ἕνα ξύλο ἅμα πάρει φωτιά «καίει», ἔτσι καί ἡ ψυχή πού ἔχασε τήν ζωή, «καίει», ἁπλά καίει. Χωρίς νά μπορεῖ νά ἀντιδράσει στήν φωτιά πού τήν καίει! Καί ὅσο καί ἄν τήν χτυπᾶς ἤ τήν τρυπᾶς, τίποτε δέν καταλαβαίνει, τίποτε δέν τῆς προκαλεῖ πόνο! Καί δέν πέφτει καθόλου ἔξω, αὐτός πού θά εἰπεῖ, ὅτι ὁ ὑποδουλωμένος στό κακό, μπορεῖ νά συγκριθῆ μόνο μέ τρελλό ἤ μεθυσμένο!

Ὅλα αὐτά τά ἔχει τό κακό, ἡ ἁμαρτία. Καί εἶναι ἀπό ὅλα αὐτά κάτι χειρότερο.Ο τρελός σε ότι κι αν κάμει βρίσκει κατανόηση· γιατί την κακή του κατάσταση δεν την διάλεξε. Δεν είναι προαιρέσεως το νόσημά του, αλλά φύσεως. Από άλλη αιτία του ήρθε. 

 Αντίθετα, εκείνος που ζει με το κακό και την αμαρτία, πως να βρει κατανόηση; Πως να του δείξει κανείς συμπόνια;Από που μας ξεφύτρωσε το κακό;
Πως κατάντησαν τόσοι άνθρωποι στο κακό;

Από που; Με ερωτάς; Πες το μου συ… Από που μας ξεφύτρωσαν τόσες ψυχικές αρρώστιες; Από που έρχεται η φρενοβλάβεια; Από που η αναισθησία; Όχι από την χαλάρωση του πνευματικού μας αγώνα;
 Και αν ακόμη και τα σωματικά μας νοσήματα ξεκινάνε από δικά μας λάθη, από δική μας κακή διάθεση και κακή επιλογή, πόσο πιο πολύ σε κακή μας προαίρεση και επιλογή, οφείλονται τα ψυχικά και πνευματικά μας αρρωστήματα;

 Πως μας κόλλησε η μέθη; Όχι επειδή δεν φροντίσαμε να συγκρατήσουμε τις ορέξεις μας; Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με όλα τα ψυχικά μας πάθη-αρρωστήματα. Αρχίζουν. Εμείς δεν φροντίζομε να τα χαλιναγωγήσουμε, να τα κόψουμε, και μετά ριζώνουν και γίνονται τόσο δυνατά, που η δύναμη η δική μας δεν αρκεί πια να τα ξεριζώσει.

 Γι αυτό, αδελφοί μου, σας παρακαλώ, όσο είσθε ακόμα καλά, μη διστάζετε να αναλάβετε κάθε κόπο, προκειμένου να καταντήσετε να σας πιάσει η πνευματική νύστα, που κάνει τον κάθε άνθρωπο να χάνει κάθε όρεξη για ζωή πνευματική· για αγώνα, ανάμεσα στο καλό και στο κακό.

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Εις την Α’ προς Θεσσαλονικείς, Ομιλία θ’, γ’

πηγή

Αναρτήθηκε από π.Γεώργιος-Προσκυνητής στις 3/21/2019

Συμεών ο νέος Θεολόγος (Άγιος)

Επιλογές αποφθεγμάτων του Αγίου από το Βιβλίο "Η ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ"

Τα υπόλοιπα θα τα μάθεις με τη βοήθεια του Θεού μόνος σου

... και για να πω γενικά, με κανένα τρόπο δεν μπορεί κανείς ν' αποκτήσει όλες τις θεόπνευστες αρετές, παρά με τη νήψη. Για τούτο περισσότερο απ' όλα αυτή πρέπει να επιμεληθείς, για να καταλάβεις με τη δοκιμή τα λεγόμενά μου, που είναι άγνωστα σε όλους τους ανθρώπους. Και αν θέλεις να μάθεις και τον τρόπο της προσευχής, θα σου πω με τη δύναμη του Θεού και περί τούτου όσο μπορώ.
Πριν απ' όλα, τρία πράγματα πρέπει να αποκτήσεις κι έπειτα να κάνεις αρχή στην αναζήτησή σου. Αυτά είναι: αμεριμνία από κάθε πράγμα, είτε παράλογο, είτε εύλογο, δηλαδή νέκρωση απ' όλα• συνείδηση καθαρή, δηλαδή να φυλάγεις τον εαυτό σου ακατηγόρητο από τη συνείδησή σου• και απροσπάθεια, δηλαδή να μην κλίνεις σε κανένα πράγμα του κόσμου τούτου, ούτε αυτού του σώματός σου. Έπειτα κάθισε σε κελί ήσυχο και σε μία μοναχική γωνιά και πρόσεξε να κάνεις ό,τι σου λέω• κλείσε τη θύρα και μάζεψε το νου σου από κάθε μάταιο και πρόσκαιρο πράγμα, και τότε ακούμπησε στο στήθος το πηγούνι σου, στρέφοντας τα αισθητά μάτια μαζί με όλο το νου στο κέντρο της κοιλιάς, δηλαδή στον ομφαλό, και κράτησε και την αναπνοή από τη μύτη για να μην αναπνέεις ανεμπόδιστα, και ερεύνησε νοητά στα έγκατα σου να βρεις τον τόπο της καρδιάς όπου είναι στη φύση τους να συνδιατρίβουν όλες οι ψυχικές δυνάμεις. Στην αρχή έχεις να βρεις σκότος κι ανυποχώρητη σκληρότητα• αν όμως επιμείνεις κι εργαστείς αυτό το έργο νύχτα και μέρα, θα βρεις, ω του θαύματος, ατέλειωτη ευφροσύνη. Γιατί όταν ο νους βρει τον τόπο της καρδιάς, βλέπει παρευθύς εκεί μέσα εκείνα που δεν ήξερε ποτέ του. Βλέπει δηλαδή τον αέρα που βρίσκεται μέσα στην καρδιά και τον εαυτό του φωτεινό και γεμάτο διάκριση. Και στο εξής, από όποιο μέρος εμφανιστεί κανένας λογισμός, πριν ακόμη να σχηματιστεί ή να είδωλοποιηθεί, τον διώχνει και τον αφανίζει με την επίκληση του Ιησού Χριστού. Και από εδώ ό νους, μνησικακώντας κατά των δαιμόνων, σηκώνει καταπάνω τους τη φυσική οργή και κυνηγά και χτυπά τους νοητούς εχθρούς. Τα υπόλοιπα θα τα μάθεις με τη βοήθεια του Θεού μόνος σου, με τη φύλαξη του νου σου και κρατώντας στην καρδιά τον Ιησού• γιατί λέει κάποιος: «Να κάθεσαι στο κελί σου και αυτό θα σε διδάξει τα πάντα».

Από ποια πρόσκαιρα δηλαδή θα νικηθεί ο νους

Περί της τρίτης προσευχής
Ιδού αρχίζομε να μιλάμε περί της τρίτης προσευχής. Αυτή είναι πράγμα παράδοξο και δυσκολοερμήνευτο• και σ' εκείνους που την αγνοούν, όχι μόνο είναι δυσκολοκατάληπτη, αλλά σχεδόν και απίστευτη, επειδή δεν συναντάται στους πολλούς• και καθώς νομίζω, αυτό το καλό έφυγε από μας μαζί με την υπακοή. Γιατί η υπακοή απαλλάσσει τον εραστή της από τις επιδράσεις του παρόντος πονηρού κόσμου και τον ελευθερώνει από μέριμνες και εμπαθείς προσκολλήσεις και τον κάνει πρόθυμο και άοκνο στον ζητούμενο σκοπό του, αν βέβαια αυτός έχει βρει απλανή οδηγό. Από ποια πρόσκαιρα δηλαδή θα νικηθεί ο νους εκείνου που με την υπακοή νεκρώθηκε για κάθε εμπαθή προσκόλληση στον κόσμο ή το σώμα του; Η, από ποια μέριμνα μπορεί να δεσμευθεί εκείνος που ανέθεσε κάθε μέριμνα της ψυχής και του σώματός του στο Θεό και στον πνευματικό του πατέρα και δε ζει πλέον για τον εαυτό του, ούτε επιθυμεί να είναι αρεστός σε ανθρώπους; Από αυτά, οι νοητές περικυκλώσεις των αποστατών δαιμόνων, οι οποίες σαν σχοινιά σύρουν το νου σε πολλούς και διάφορους λογισμούς, διαλύονται• και τότε ο νους μένει ελεύθερος και πολεμά με εξουσία και ερευνώντας τους λογισμούς των δαιμόνων τους αποδιώχνει με επιτηδειότητα και προσφέρει με καθαρή καρδιά τις προσευχές του στο Θεό. Αυτή είναι η αρχή της μοναχικής πολιτείας, κι όσοι δεν κάνουν τέτοια αρχή μάταια κοπιάζουν.
Η αρχή τώρα της τρίτης προσευχής δεν είναι να κοιτάζει κανείς στον ουρανό και να σηκώνει τα χέρια του και να συνάγει τους λογισμούς και να ζητά βοήθεια από τον ουρανό• αυτά, καθώς είπαμε, είναι ιδιώματα του πρώτου τρόπου της πλάνης. Μήτε πάλι, όπως στη δεύτερη προσευχή, ο νους αρχίζει να φυλάγεται από τις έξω αισθήσεις του και να μη βλέπει τους εσωτερικούς εχθρούς. Γιατί ένας τέτοιος βάλλεται από τους δαίμονες, μα δε βάλλει εναντίον τους• πληγώνεται, και δεν το ξέρει• πιάνεται αιχμάλωτος, και δεν μπορεί να αμυνθεί σ' αυτούς που τον αιχμαλωτίζουν πάντοτε οι αμαρτωλοί (δαίμονες) σχεδιάζουν κακά πίσω από την πλάτη του(Ψαλμ.128,3) ή μάλλον μπροστά στα μάτια του και τον κάνουν κενόδοξο και υπερήφανο.
Αλλά αν συ θέλεις να κάνεις αρχή αυτής της φωτογεννήτρας και τερπνής εργασίας, βάλε πρόθυμα αρχή ως εξής. Ύστερα από την τέλεια υπακοή που ο λόγος περιέγραψε πρωτύτερα, χρειάζεται να κάνεις και όλα σου τα έργα με συνείδηση καθαρή, γιατί χωρίς υπακοή ούτε καθαρή συνείδηση υπάρχει. Και τη συνείδησή σου πρέπει να τη φυλάγεις πρώτον απέναντι στο Θεό• δεύτερον, απέναντι στον πνευματικό σου πατέρα• και τρίτον, απέναντι στους ανθρώπους και τα πράγματα του κόσμου. Απέναντι στο Θεό οφείλεις να φυλάξεις τη συνείδησή σου έτσι ώστε να μην κάνεις εκείνα πού ξέρεις πως δεν αναπαύουν το Θεό, μήτε του αρέσουν. Απέναντι στον πνευματικό σου πατέρα, ώστε να κάνεις όλα εκείνα που σου λέει σύμφωνα με το σκοπό του, χωρίς να προσθέτεις ή να παραλείπεις. Απέναντι στους ανθρώπους πρέπει να φυλάγεις τη συνείδηση ώστε να μην κάνεις στον άλλο εκείνα που εσύ μισείς(Τωβ. 4,15), και στα πράγματα του κόσμου πάλι οφείλεις να φυλάγεσαι από την μη ορθή χρήση σε κάθε περίπτωση, και στο φαγητό και στο ποτό και στην ενδυμασία• και γενικά, όλα πρέπει να τα κάνεις σαν να ήσουν μπροστά στο Θεό, χωρίς να σε ελέγχει σε κάτι η συνείδησή σου.

Και υπομένει τον κόπο, αλλά χάνει το μισθό

Περί της δεύτερης προσευχής
Η δεύτερη προσευχή είναι η εξής. Οταν ο νους συνάγει τον εαυτό του από όλα τα αισθητά και φυλάγεται από τις εξωτερικές αισθήσεις και συνάγει όλους τους λογισμούς, αλλά χωρίς να το καταλαβαίνει πορεύεται μάταια• και πότε εξετάζει τους λογισμούς του, πότε προσέχει στα λόγια της ικεσίας που λέει προς το Θεό• κι άλλοτε επαναφέρει στον εαυτό του τους λογισμούς που αιχμαλωτίστηκαν, ενώ άλλοτε, αφού κυριεύθηκε ο ίδιος από κάποιο πάθος, αρχίζει πάλι με βία να επιστρέφει στον εαυτό του. Έχοντας τούτο τον πόλεμο, δεν είναι δυνατό να ειρηνέψει αυτός ποτέ ή να λάβει το στέφανο της νίκης. Γιατί ο τέτοιος άνθρωπος μοιάζει μ' εκείνον που κάνει πόλεμο μέσα στη νύχτα, ο οποίος ακούει τις φωνές των εχθρών και δέχεται πληγές από αυτούς, μα δεν μπορεί να δει καθαρά ποιοι είναι και από πού ήρθαν και πώς και γιατί τον πληγώνουν, επειδή το σκότος που έχει στο νου του προξενεί αυτή τη ζημία, και δεν είναι δυνατό ποτέ να γλυτώσει όποιος κάνει αυτόν τον πόλεμο από τους νοητούς εχθρούς του που τον συντρίβουν. Και υπομένει τον κόπο, αλλά χάνει το μισθό. Αλλά και εξαπατάται από την κενοδοξία, χωρίς να το καταλαβαίνει, και του φαίνεται πως είναι τάχα προσεκτικός• και καθώς κυριεύεται και εμπαίζεται από αυτή, συχνά καταφρονεί από υπερηφάνεια τους άλλους και τους κατηγορεί ως απρόσεκτους και συστήνει τον εαυτό του ως ποιμένα προβάτων, μοιάζοντας με τυφλό που υπόσχεται να οδηγεί άλλους τυφλούς.
Τούτος είναι ο δεύτερος τρόπος της προσευχής κι από αυτά μπορεί ο φιλόπονος να μάθει τη ζημία που προξενεί. Όμως η δεύτερη προσευχή είναι καλύτερη από την πρώτη, όπως η νύχτα με πανσέληνο από τη νύχτα χωρίς άστρα και φεγγάρι.

όμως περνά όλη του τη ζωή απρόκοπος.

Περί της πρώτης προσευχής
Της πρώτης προσευχής τα ιδιώματα είναι τα εξής. Όταν κανείς στέκεται σε προσευχή και σηκώνει στον ουρανό τα χέρια και τα μάτια και το νου του και σχηματίζει ο νους του θεία νοήματα και ουράνια κάλλη, ταξιαρχίες Αγγέλων και κατοικητήρια Αγίων και γενικά, όλα όσα άκουσε από τις Γραφές, αυτά στον καιρό της προσευχής τα συναθροίζει στο νου του και παρακινεί την ψυχή του σε θείο πόθο, ατενίζοντας σταθερά στον ουρανό, και μερικές φορές χύνοντας και δάκρυα από τα μάτια του, με αυτό τον τρόπο λίγο-λίγο υπερηφανεύεται η καρδιά του και επαίρεται, και του φαίνεται πως αυτά που γίνονται είναι από χάρη θεϊκή προς παρηγοριά του, κι εύχεται να βρίσκεται πάντοτε σε τέτοια εργασία. Όλα αυτά είναι σημάδια της πλάνης, γιατί το καλό δεν είναι καλό, όταν δε γίνει με τρόπο καλό. Αν λοιπόν ένας τέτοιος άνθρωπος αποσυρθεί σε άκρα ησυχία, είναι αδύνατο να μην τρελαθεί• κι αν τύχει να μην πάθει κάτι τέτοιο, όμως είναι αδύνατο να αποκτήσει τις αρετές ή να φτάσει στην απάθεια. Με τούτο τον τρόπο πλανήθηκαν κι εκείνοι που βλέπουν φως αισθητά και νιώθουν κάποιες ευωδίες με την όσφρησή τους κι ακούνε φωνές κι άλλα πολλά παρόμοια. Και άλλοι από αυτούς δαιμονίστηκαν και γυρίζουν έξαλλοι από τόπο σε τόπο και από χώρα σε χώρα• άλλοι πάλι δεν κατάλαβαν αυτόν που μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός(Β΄ Κορ. 11,14) και πλανήθηκαν με το να τον δεχτούν κι έμειναν στο εξής αδιόρθωτοι ως το τέλος, χωρίς να δέχονται καμία συμβουλή από ανθρώπους. Άλλοι από αυτούς παρακινήθηκαν από το διάβολο που τους απάτησε και σκοτώθηκαν μόνοι τους, άλλοι δηλαδή γκρεμίστηκαν κι άλλοι κρεμάστηκαν. Και ποιος μπορεί να διηγηθεί όλες τις διάφορες μορφές της απάτης του διαβόλου; Πλην από αυτά που είπαμε, κάθε φρόνιμος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει ποιο είναι το κέρδος από τον πρώτο τρόπο της προσοχής. Κι αν τύχει κανείς να μην πάθει αυτά που είπαμε, επειδή βρίσκεται μαζί με άλλους (γιατί αυτά τα παθαίνουν οι αναχωρητές που είναι μόνοι τους), όμως περνά όλη του τη ζωή απρόκοπος.

Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Επιλογές αποφθεγμάτων του Αγίου από το Βιβλίο "Η ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ"

Γιατί τη μέθη, την πορνεία, τη μοιχεία, την κλοπή και τα παραπλήσια μ΄ αυτά, τα προσέχουν και τα αποφεύγουν

Αντίθετα πρέπει να νοούμε για τις ψυχικές κακίες, ότι διαφέρουν από τα σωματικά πάθη και ως προς τις ενέργειές τους και ως προς την έκτιση των τιμωριών πού επιβάλλονται σ΄ αυτές, αν και στους πολλούς, δεν ξέρω πως, αυτό τούς διαφεύγει. Γιατί τη μέθη, την πορνεία, τη μοιχεία, την κλοπή και τα παραπλήσια μ΄ αυτά, τα προσέχουν και τα αποφεύγουν, η τα τιμωρούν, επειδή φαίνονται στους πολλούς βδελυρά.
Απέναντι όμως στα ψυχικά πάθη, πού είναι πολύ χειρότερα και βαρύτερα από αυτά και πού οδηγούν στην κατάσταση των δαιμόνων και στην αιώνια κόλαση πού τούς περιμένει όσους τ΄ ακολουθούν χωρίς διόρθωση, μένουν αδιάφοροι. Εννοώ δηλαδή το φθόνο, τη μνησικακία, την πονηρία, την αναισθησία, τη φιλαργυρία, πού ο Απόστολος την θεωρεί ρίζα όλων των κακών, και τα όμοιά τους.

Η ψυχή λοιπόν, όπως προαναφέρθηκε, έχει τρία μέρη

Η ψυχή λοιπόν, όπως προαναφέρθηκε, έχει τρία μέρη· αυτά είναι: λογισμός, θυμός και επιθυμία. Όταν στο θυμικό μέρος υπάρχει αγάπη και φιλανθρωπία, και στην επιθυμία καθαρότητα και σωφροσύνη, τότε ο λογισμός είναι φωτισμένος· όταν όμως στο θυμικό μέρος υπάρχει μισανθρωπία και στο επιθυμητικό υπάρχει ακολασία, τότε ο λογισμός είναι σκοτισμένος

Οκτώ είναι οι βασικοί λογισμοί της κακίας

Τώρα πρέπει να κάνομε λόγο για τη διάγνωση των εμπαθών λογισμών, από τούς οποίους γίνεται η κάθε αμαρτία. Οκτώ είναι οι βασικοί λογισμοί της κακίας: της γαστριμαργίας, της πορνείας, της φιλαργυρίας, της οργής, της λύπης, της ακηδίας, της κενοδοξίας και της υπερηφάνειας.
Το να μας παρενοχλούν η να μη μας παρενοχλούν οι οκτώ αυτοί λογισμοί, αυτό δεν είναι στην εξουσία μας. Το να επιμένομε όμως σ΄ αυτούς η να μην επιμένομε, να κινούμε τα πάθη η να μην τα κινούμε, αυτό είναι στην εξουσία μας.
Στους λογισμούς αυτούς διακρίνομε τα εξής: προσβολή, συνδυασμό, πάλη, πάθος, συγκατάθεση (πού πλησιάζει και μοιάζει με την πράξη), ενέργεια και αιχμαλωσία. Προσβολή είναι η απλή υπόμνηση του διαβόλου: «Κάνε τούτο η εκείνο», όπως συνέβη στον Κύριο και Θεό μας: «Πες να γίνουν οι πέτρες αυτές ψωμιά».
Αυτό, όπως είπαμε, δεν είναι στην εξουσία μας. Συνδυασμός είναι η παραδοχή του λογισμού πού μας υποβάλλει ο εχθρός, και μ΄ ένα τρόπο, η μελέτη του πονηρού λογισμού και ηδονική συνομιλία με την προαίρεσή μας. Πάθος είναι η έξη πού δημιουργείται από το συνδυασμό του λογισμού πού υποβάλλει ο εχθρός, και η κατά κάποιο τρόπο συνεχής σχετική μελέτη και φαντασία.
Πάλη είναι η αντίσταση στο λογισμό πού γίνεται η προς κατάργηση του πάθους πού αυτός περιέχει - δηλαδή του εμπαθούς λογισμού - η προς συγκατάθεση, καθώς λέει ο Απόστολος: « Η σάρκα επιθυμεί κατά του πνεύματος και το πνεύμα κατά της σάρκας, κι αυτά είναι αντίθετα μεταξύ τους». Αιχμαλωσία είναι η βίαιη και αθέλητη απαγωγή της καρδιάς πού τυραννιέται από προηγούμενο εθισμό στην αμαρτία και μακρά συνήθεια.
Συγκατάθεση είναι η συγκατάνευση στο πάθος πού περιέχει ο λογισμός. Ενέργεια είναι η ίδια η πράξη του εμπαθούς λογισμού, στον οποίο συγκατατεθήκαμε. Εκείνος λοιπόν πού αντιμετωπίζει απαθώς το πρώτο, δηλαδή την προσβολή, η το διώχνει αμέσως με αντίρρηση και σταθερότητα, έκοψε με μια και όλα τα επόμενα.
Η κατάργηση των οκτώ παθών ας γίνεται με τον εξής τρόπο. Με την εγκράτεια καταργείται η γαστριμαργία· με τον θειο πόθο και την επιθυμία των μελλόντων αγαθών καταργείται η πορνεία· με τη συμπάθεια προς τούς φτωχούς καταργείται η φιλαργυρία· με την αγάπη προς όλους και την καλοσύνη καταργείται η οργή· με την πνευματική χαρά καταργείται η κοσμική λύπη· με την υπομονή, την καρτερία και την ευχαριστία προς το Θεό καταργείται η ακηδία· με την κρυφή εργασία των αρετών και τη συνεχή προσευχή με συντριβή καρδιάς, καταργείται η κενοδοξία· με το να μην κρίνει κανείς τον άλλο η να τον εξευτελίζει, όπως έκανε ο αλαζόνας Φαρισαίος, αλλά να νομίζει τον εαυτό του τελευταίο απ΄ όλους, καταργείται η υπερηφάνεια.

Η ψυχή διαιρείται σε τρία μέρη ...

Η ψυχή διαιρείται σε τρία μέρη, το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό. Του λογιστικού αμαρτήματα είναι αυτά: απιστία, αίρεση, αφροσύνη, βλασφημία, αχαριστία, και οι συγκαταθέσεις των αμαρτημάτων, οι οποίες γίνονται από το παθητικό μέρος.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών των κακών είναι η αδίστακτη πίστη στο Θεό και τα αληθινά και χωρίς πλάνη ορθόδοξα δόγματα της ευσέβειας, η αδιάκοπη μελέτη των λόγων του Πνεύματος, η καθαρή και αδιάλειπτη προσευχή, και η ευχαριστία προς το Θεό. Τα αμαρτήματα του θυμικού είναι τα εξής: η ασπλαχνία, το μίσος, η ασυμπάθεια, η μνησικακία, ο φθόνος, ο φόνος και η συνεχής αυτών και των παρομοίων μελέτη.
Η ίαση και η θεραπεία τους είναι η φιλανθρωπία, η αγάπη, η πραότητα, η φιλαδελφία, η συμπάθεια, η ανεξικακία και η καλοσύνη. Του επιθυμητικού τα αμαρτήματα είναι τα εξής: η γαστριμαργία, η λαιμαργία, η οινοποσία, η πορνεία, η μοιχεία, η ακαθαρσία, η ασέλγεια, η φιλοχρηματία, η επιθυμία της κενής δόξας και η επιθυμία χρυσού και πλούτου και σαρκικών ηδονών.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών είναι η νηστεία, η εγκράτεια, η κακοπάθεια, η ακτημοσύνη, το σκόρπισμα των χρημάτων στους φτωχούς, η επιθυμία των μελλόντων εκείνων αθάνατων αγαθών, ο πόθος της βασιλείας του Θεού και η επιθυμία της θείας υιοθεσίας.

Πάθη

Τώρα πρέπει να κάνομε λόγο και για τις ψυχικές και σωματικές κακίες, δηλαδή τα πάθη. Ψυχικά πάθη είναι η λήθη, η ραθυμία και η άγνοια. Από τα τρία αυτά σκοτίζεται το μάτι της ψυχής, δηλαδή ο νους, και κυριεύεται από όλα τα πάθη, τα όποια είναι: ασέβεια, κακοδοξία, δηλαδή η κάθε αίρεση, βλασφημία, θυμός, οργή, πικρία, οξυθυμία, μισανθρωπία, μνησικακία, καταλαλιά, κατάκριση, λύπη χωρίς λόγο, φόβος, δειλία, φιλονικία, ζήλια, φθόνος, κενοδοξία, υπερηφάνεια, υποκρισία, ψεύδος, απιστία, πλεονεξία, φιλοϋλία, εμπαθής προσκόλληση σε κάτι, σχέση με γήινα πράγματα, ακηδία, μικροψυχία, αχαριστία, γογγυσμός, οίηση, έπαρση, σπουδαιοφάνεια, αλαζονεία, φιλαρχία, ανθρωπαρέσκεια, δολιότητα, αναίδεια, αναισθησία, κολακεία, υπουλότητα, ειρωνεία, διβουλία, συγκατάθεση σε αμαρτήματα του παθητικού μέρους της ψυχής και συνεχής μελέτη αυτών, περιπλάνηση των λογισμών, η μητέρα των κακών φιλαυτία και η ρίζα όλων των κακών φιλαργυρία, κακοήθεια και πονηρία.

Σωματικά πάθη είναι: γαστριμαργία, λαιμαργία, απόλαυση, μέθη, λαθροφαγία, ποικιλότροπη φιληδονία, πορνεία, μοιχεία, ασέλγεια, ακαθαρσία, αιμομιξία, παιδεραστία, κτηνοβασία, κακές επιθυμίες και όλα τα παρά φύση αισχρά πάθη• κλοπή, ιεροσυλία, ληστεία, φόνος, η κάθε σωματική άνεση και απόλαυση των θελημάτων της σάρκας, και μάλιστα όταν έχει υγεία το σώμα• μαντείες, μαγείες, οιωνισμοί, κλυδωνισμοί, αγάπη για στολίδια, κομπασμοί, νωθρότητες, καλλωπισμοί, φτιασιδώματα του προσώπου, η αξιοκατάκριτη αργία, φαντασιώσεις, τυχερά παιχνίδια, η εμπαθής παράχρηση των τερπνών του κόσμου, η φιλοσώματη ζωή πού παχαίνει το νου και τον κάνει γήινο και κτηνώδη, και δεν τον αφήνει να σηκωθεί προς το Θεό και προς την εργασία των αρετών.

Ρίζες όλων αυτών των παθών και πρωταίτιες είναι η φιληδονία, η φιλοδοξία και η φιλαργυρία, από τις οποίες γεννιέται κάθε κακό. Δεν αμαρτάνει ποτέ ο άνθρωπος, αν πρωτύτερα δεν υπερισχύσουν και δεν τον κατακυριεύσουν οι δυνατοί γίγαντες πού αναφέρει ο σοφότατος ασκητής Μάρκος, δηλαδή η λήθη, η ραθυμία και η άγνοια.

Αυτές τις γεννα η ηδονή, η καλοπέραση και η αγάπη της δόξας των ανθρώπων και του περισπασμού. Πρωταίτια όλων αυτών και κακή μητέρα είναι, όπως προείπαμε, η φιλαυτία, δηλαδή η παράλογη αγάπη του σώματος και εμπαθής προσκόλληση σ΄ αυτό. Η διάχυση και η χαύνωση του νου με ευτραπελίες και αισχρολογίες προξενούν πολλά κακά και πολλές πτώσεις, όπως επίσης και η θρασύτητα και το γέλιο.

Αρετές

Ψυχικές αρετές είναι εν πρώτοις οι τέσσερις γενικότατες αρετές, οι οποίες είναι, ανδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη και δικαιοσύνη. Από αυτές γεννιούνται οι ψυχικές αρετές πίστη, ελπίδα, αγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ανεξικακία, χρηστότητα, αοργησία, θεία γνώση, ευφροσύνη, απλότητα, αταραξία, ειλικρίνεια, η χωρίς έπαρση διάθεση, η χωρίς υπερηφάνεια, φθόνο, δόλο, η αφιλαργυρία, συμπάθεια, ελεημοσύνη, μεταδοτικότητα, αφοβία, αλυπία, κατάνυξη, σεμνότητα, ευλάβεια, επιθυμία των μελλόντων αγαθών, πόθος της βασιλείας του Θεού και επιθυμία της θείας υιοθεσίας.

Σωματικές αρετές, η μάλλον εργαλεία των αρετών, πού όταν γίνονται με γνώση κατά το θέλημα του Θεού και μακριά από κάθε υποκρισία και ανθρωπαρέσκεια, κάνουν τον άνθρωπο να προκόβει στην ταπείνωση και την απάθεια, είναι οι εξής: εγκράτεια, νηστεία, πείνα, δίψα, αγρυπνία, ολονύκτια στάση στην προσευχή, συνεχής γονυκλισία, αλουσία, χρήση ενός μόνο ενδύματος, ξηροφαγία, το να τρώει κανείς αραιά, να πίνει μόνο νερό, χαμαικοιτία, φτώχεια, ακτημοσύνη, αποφυγή περιποιήσεως, καλλωπισμού, αφιλαυτία, μόνωση, ησυχία, το να μη βγαίνει κανείς έξω, στέρηση, αυτάρκεια, σιωπή, το να κάνει κανείς εργόχειρο με τα χέρια του, και κάθε κακοπάθεια και σωματική άσκηση, και άλλα τέτοια, τα όποια, όταν είναι το σώμα εύρωστο και ενοχλείται από τα σαρκικά πάθη, είναι αναγκαιότατα και ωφελιμότατα. Όταν όμως το σώμα είναι εξασθενημένο και έχει, με τη βοήθεια του Θεού, νικήσει τα πάθη, δεν είναι τόσο αναγκαία, γιατί η αγία ταπείνωση και η ευχαριστία τα αναπληρώνουν όλα.

Ησύχιος ο Πρεσβύτερος (Άγιος)

Επιλογές αποφθεγμάτων του Αγίου από το Βιβλίο "Η ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ"

Εκτύπωση

Έργο της φρονήσεως είναι να ...

34. Έργο της φρονήσεως είναι να κινεί πάντοτε το θυμικό μέρος της ψυχής, για να συνάπτομε την εσωτερική μάχη κατά των παθών και των δαιμονικών προσβολών και να κατηγορούμε τον εαυτό μας. Έργο της σοφίας είναι να παρακινεί το λογιστικό μέρος της ψυχής σε νήψη και ολοκληρωμένη και σε πνευματική θεωρία. Έργο της δικαιοσύνης είναι να διευθύνει το επιθυμητικό μέρος της ψυχής προς την αρετή και το Θεό, ενώ έργο της ανδρείας είναι να κυβερνά και να κατέχει τις πέντε αισθήσεις για να μην μολύνεται από αυτές τόσο ο εσωτερικός μας άνθρωπος, δηλαδή η καρδιά, όσο και ο εξωτερικός, δηλαδή το σώμα.

Από την συνεχή λοιπόν ευχή μένει καθαρός ο αέρας της διάνοιας από σκοτεινά σύννεφα

 Από την συνεχή λοιπόν ευχή μένει καθαρός ο αέρας της διάνοιας από σκοτεινά σύννεφα, από ανέμους των πονηρών πνευμάτων. Και όταν είναι καθαρός ο καρδιακός αέρας, είναι αδύνατο να μη λάμπει μέσα σ' αυτόν το θεϊκό φως του Ιησού, εκτός αν από κενοδοξία, από έπαρση και επίδειξη φουσκώνουμε και από ελαφρότητα του νου θέλομε να φτάσομε τα ακατάληπτα και άφθαστα. Τότε δεν μας βοηθεί ο Ιησούς, γιατί ο Χριστός, ο Οποίος μάς υπέδειξε και μας δίδαξε την ταπείνωση, μισεί τα πράγματα αυτά.

Και δεν υπάρχει κακία χειρότερη από την φιλαυτία

Δεν υπάρχει δυνατότερο δηλητήριο από το δηλητήριο της ασπίδας και του βασιλίσκου. Και δεν υπάρχει κακία χειρότερη από την φιλαυτία. Παιδιά της φιλαυτίας που κινούνται με ορμή είναι: ο αυτοέπαινος μέσα στην καρδιά, η αυταρέσκεια, η γαστριμαργία, η πορνεία, η κενοδοξία, ο φθόνος, και η κορωνίδα όλων, η υπερηφάνεια, η οποία γνωρίζει όχι μόνο ανθρώπους, αλλά και Αγγέλους να ρίχνει από τον Ουρανό και να τους ντύνει με σκοτάδι αντί με φως.

Όποιος λοιπόν συντρίβει την κεφαλή του φιδιού

177. Μέσα στους οχτώ γενικότατους λογισμούς της κακίας περιέχεται κάθε λογισμός και από αυτούς γεννιούνται όλοι οι λογισμοί, οπως γεννήθηκε από την Ήρα και τον Δία κάθε βδελυρός θεός των Ελλήνων σύμφωνα με τους μύθους τους. Όλοι αυτοί οι οχτώ λογισμοί ανεβαίνουν στην πόρτα της καρδιάς του ανθρώπου. Και όταν βρουν το νου αφύλακτο, μπαίνουν με τη σειρά ένας ένας. Οποιοσδήποτε λογισμός από αυτούς τους οχτώ μπει εκεί μέσα, σέρνει μαζί του και ένα κοπάδι από αισχρούς λογισμούς. Και έτσι αφού σκοτίσει το νου, προσκαλεί το σώμα και το παροτρύνει να διαπράξει αισχρές πράξεις.
178. Όποιος λοιπόν συντρίβει την κεφαλή του φιδιού και με αντίρρηση γεμάτη θυμό το γρονθοκοπεί με θυμωμένα λόγια, αυτός απέκρουσε τον πόλεμο. Γιατί λιώνοντας το κεφάλι του φιδιού, ξέφυγε πολλούς πονηρούς λογισμούς και πονηρότατα έργα. Και τότε μένει ήσυχη και ατάραχη η διάνοια, με το να δέχεται ο Θεός την εγρήγορσή της στους λογισμούς. το δώρο που της κάνει γι' αυτό ο Θεός είναι γνώση πώς πρέπει να νικά τους αντίπαλους δαίμονες και πώς να νικά τους αντίπαλους δαίμονες και πώς να καθαρίζεται βαθμηδόν η καρδιά από λογισμούς που μολύνουν τον εσωτερικό άνθρωπο, όπως λέει ο Κύριος Ιησούς: "Από την καρδιά εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, πορνείες, μοιχείες. κι αυτά είναι που μολύνουν τον άνθρωπο".

Τι έχεις που δεν το έλαβες;

 Κάθε αρετή οικοδομείται με τη ψυχή και το σώμα. Και κτίσματα του Θεού είναι και η ψυχή και το σώμα, με τα οποία η αρετή όπως είπα παίρνει ύπαρξη. Πώς τότε δεν είμαστε ολότελα μανιακοί  όταν καυχιόμαστε για τα στολίδια της ψυχής και του σώματος που δεν είναι δικά μας και κενοδοξούμε και στηριζόμαστε πάνω στην υπερηφάνεια που είναι σαν καλαμένιο ραβδί, και το Θεό που υπερέχει απείρως κατά το μέγεθος από εμάς τον διεγείρομε εναντίον μας, πράγμα που είναι πάρα πολύ φρικτό, με την υπερβολική μας ανομία και ανοησία; Γιατί ο Κύριος αντιτίθεται στους υπερήφανους. Αντί να μιμούμαστε τον Κύριο με ταπείνωση, πιάνομε φιλία με τον δαίμονα, τον εχθρό του Κυρίου, από φρόνημα κενόδοξο και υπερήφανο. Γι' αυτό έλεγε ο Απόστολος: "Τι έχεις που δεν το έλαβες; Μήπως εσύ έπλασες τον εαυτό σου; Και αν το σώμα και την ψυχή, από τα οποία και στα οποία και με τα οποία οικοδομείται κάθε αρετή, τα έλαβες από το Θεό, γιατί καυχιέσαι σαν να μην τα έλαβες;". Ο Κύριος είναι που σου τα δωρίζει.  

Όταν συμφωνήσει η ψυχή με τις επιθυμίες του σώματος, τότε κτίζουν μαζί μια πόλη κενοδοξίας ....

Όταν συμφωνήσει η ψυχή με τις επιθυμίες του σώματος, τότε κτίζουν μαζί μια πόλη κενοδοξίας και έναν πύργο υπερηφάνειας και βάζουν ως κατοίκους τους ασεβείς λογισμούς, Ο Κύριος με τον φόβο της κολάσεως συγχέει και διασπά αυτή τη συμφωνία, αναγκάζοντας την κυρίαρχη ψυχή να μιλά και να φρονεί διαφορετικά και αντίθετα από το σώμα. Από το φοβο της κολάσεως επέρχεται ο διαμερισμός αυτός, επειδή το σαρκικό φρόνημα είναι έχθρα του Θεού και δεν υποτάσσεται στο νόμο του Θεού.

Με μια ψεύτικη φαντασία πάντοτε οι δαίμονες μας οδηγούν στο να αμαρτάνομε.

118. Με μια ψεύτικη φαντασία πάντοτε οι δαίμονες μας οδηγούν στο να αμαρτάνομε. Με μια φαντασία σχετική με την φιλαργυρία και το κέρδος οδήγησαν τον άθλιο Ιούδα να παραδώσει τον Κύριο και Θεό των όλων. Και με το ψεύδος μιας τιποτένιας αναπαύσεως και τιμής και κέρδους και δόξας τον οδήγησαν στην αγχόνη και του προξένησαν αιώνιο θάνατο, ανταμείβοντάς τον οι άθλιοιμε τα αντίθετα απ' όσα του είχαν παρουσιάσει με την ψεύτικη φαντασία τους, εννοώ την προσβολή των πονηρών λογισμών.
....
121. Επιστήμη των επιστημών και τέχνη των τεχνών είναι η αντιμετώπιση των κακούργων και πονηρών λογισμών. Άριστος τρόπος λοιπόν και τέχνη αντιμετωπίσεώς τους είναι το να βλέπομε την φαντασία με την οποία γίνεται η προσβολή, βοηθημένοι από την χάρη του Κυρίου, και να φυλάγομε το νου μας όπως προφυλάγομε το μάτι μας και μ' αυτό παρακολουθούμε άγρυπνα όποιον τύχει να έρχεται να μας το χτυπήσει, και με όλη μας τη δύναμη εμποδίζομε να μπει σ' αυτό η παραμικρή αγκίδα.

Όταν περιπέσομε σε θλίψη,

135. Όταν περιπέσομε σε θλίψη, σε απόγνωση και απελπισία, τότε πρέπει να κάνομε ό,τι έκανε και ο Δαβίδ, δηλαδή να ξεχύνομε τη δέησή μας μπροστά στο Θεό και να αναγγέλομε τη θλίψη μας στον Κύριο. Πρέπει να εξομολογούμαστε στο Θεό, επειδή μπορεί με σοφία να ρυθμίσει τις υποθέσεις μας  και να ελαφρώσει τη θλίψη μας, αν μας συμφέρει, και να μας γλυτώσει από την ολέθρια και καταστρεπτική λύπη.
....
138. Όταν μας θλίβουν πολλοί και παράλογοι λογισμοί, θα βρούμε ανακούφιση και χαρά όταν μεμφθούμε και κατηγορήσουμε τους εαυτούς μας με ειλικρίνεια και αβίαστα ή όταν τους αναγγείλομε στον Κύριο, όπως ακριβώς θα τους λέγαμε σε άνθρωπο. Και οπωσδήποτε με τους δύο αυτούς τρόπους θα βρούμε ανάπαυση σε κάθε περίπτωση.

επακολουθούν τα πονηρά έργα με κάποια αναγκαιότητα, όπως επακολουθούν οι νύχτες στις ημέρες.

143. Η αντίρρηση αποστομώνει, ενώ η επίκληση του Ιησού Χριστού διώχνει από την καρδιά τους πονηρούς λογισμούς. Όταν η προσβολή του πονηρού λογισμού διαμορφωθεί στην εικόνα ενός αισθητού πράγματος μέσα στην ψυχή, π.χ. με το πρόσωπο εκείνου που μάς έχει λυπήσει ή στη φαντασία γυναικείας ομορφιάς ή χρυσού ή χρημάτων, το καθένα από αυτά όταν εμφανιστεί στη διάνοιά μας, αμέσως γίνονται φανεροί οι λογισμοί της μνησικακίας, της πορνείας και της φιλαργυρίας που το προκάλεσαν. Και αν ο νους μας είναι πεπειραμένος και εκπαιδευμένος και έχει συνηθίσει στην τήρηση του εαυτού του και στο να βλέπει καθαρά και με διαύγεια τις θελκτικές εικόνες και τις απάτες των πονηρών πνευμάτων, εύκολα, μόλις εμφανιστούν, με την αντίρρηση και με την ευχή του Ιησού σβήνει αμέσως τα πυρωμένα βέλη του διαβόλου. Δεν επιτρέπει στην εμπαθή φαντασία να εισχωρήσει στην καρδιά, ούτε επιτρέπει στους λογισμούς μας να συμμορφωθούν εμπαθώς με την πονηρή φαντασία ή να συνομιλήσουν μαζί της φιλικά ή να τη σκεφτούν πολύ και να δώσουν τη συγκατάθεσή τους, πράγματα στα οποία επακολουθούν τα πονηρά έργα με κάποια αναγκαιότητα, όπως επακολουθούν οι νύχτες στις ημέρες.
144. Αν όμως ο νους μας είναι άπειρος και δεν έχει την ευχέρεια της νήψεως, αμέσως ανακατώνεται με την εμπαθή εικόνα, όποια και να είναι, και συνομιλεί με αυτή και δέχεται κακές ερωτήσεις και δίνει απαντήσεις. Και τότε ανακατώνονται οι λογισμοί μας με τη δαιμονική φαντασία, η οποία όσο  πάει μεγαλώνει και πληθύνεται για να φανεί αξιαγάπητη και ωραία και θελκτική στο νου που τη δέχεται και αιχμαλωτίζεται.

Η ψυχή που θα πετάξει ψηλά στον αέρα δια του θανάτου,

Η ψυχή που θα πετάξει ψηλά στον αέρα δια του θανάτου, στις πύλες του Ουρανού, έχοντας μαζί της υπερασπιστή το Χριστό, ούτε εκεί θα ντραπεί τους εχθρούς της, αλλά με θάρρος όπως τώρα θα μιλήσει σ' αυτούς. μόνο να μην χάσει την υπομονή της μέχρι την ώρα του θανάτου να φωνάζει ημέρα και νύχτα προς τον Κύριο Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού. Και Αυτός θα τιμωρήσει γρήγορα τους εχθρούς της δαίμονες, σύμφωνα με την αληθινή και θεία υπόσχεσή Του, που είπε για τον άδικο κριτή. Ναι, σας λέω, θα τιμωρήσει τους εχθρούς της και στη ζωή αυτή, και μετά την έξοδο της ψυχής από το σώμα.

Σκληρό και δύσκολο φαίνεται στους ανθρώπους το να ησυχάζει η ψυχή τους από κάθε λογισμό.

148. Σκληρό και δύσκολο φαίνεται στους ανθρώπους το να ησυχάζει η ψυχή τους από κάθε λογισμό. Και πράγματι είναι δύσκολο και επίπονο. Και δεν είναι δυσβάστακτο μόνο σε όσους είναι αμύητοι στον πνευματικό πόλεμο, το να περιορίζουν και να περικλείουν τον ασώματο νου μέσα στο σωματικό σπίτι, αλλ' ακόμη και σε εκείνους που έχουν λάβει πείρα της εσωτερικής άϋλης πάλης. Όποιος όμως έχει αγκαλιάσει τον Κύριο Ιησού με την συνεχή ευχή, δεν θα κοπιάσει να Τον ακολουθεί, όπως λέει ο προφήτης. Και δεν θα επιθυμήσει ένας τέτοιος άνθρωπος να ζήσει όπως ζουν οι κοινοί άνθρωποι, εξαιτίας της ωραιότητας και τερπνότητας και γλυκύτητας του Ιησού. Και δε θα ντροπιαστεί από τους εχθρούς δαίμονες που περπατούν γύρω του, όταν τους αντιμετωπίζει στεκόμενος μπροστά στην πύλη της καρδιάς του και τους καταδιώκει δια του Ιησού.

Έτσι γεννιέται μέσα μας η απόθεση των φροντίδων

Ας θυμόμαστε, αν είναι δυνατόν, ακατάπαυστα τον θάνατο. Έτσι γεννιέται μέσα μας η απόθεση των φροντίδων και κάθε ματαιότητας, η φύλαξη του νου, η ακατάπαυστη δέηση, η απάθεια του σώματος και η αποστροφή της αμαρτίας. Και σχεδόν θα μπορούσαμε να πούμε, κάθε αρετή πηγάζει από την μνήμη αυτή. Γι' αυτό ας την χρησιμοποιήσουμε όπως την ίδια την αναπνοή μας.

Το ότι όλοι οι λογισμοί δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μόνο φαντασίες αισθητών και κοσμικών πραγμάτων, οι περισσότεροι δεν το γνωρίζομε.

Το ότι όλοι οι λογισμοί δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μόνο φαντασίες αισθητών και κοσμικών πραγμάτων, οι περισσότεροι δεν το γνωρίζομε. Αν κρατήσομε επί πολύ καιρό με νήψη την ευχή, τότε η ευχή αποστερεί την διάνοια από κάθε υλική φαντασία πονηρών λογισμώνκαι φανερώνει σ' αυτή τους τρόπους των εχθρών δαιμόνων και το μεγάλο κέρδος της ευχής και της νήψεως. "Όμως θα παρακολουθήσεις με τα μάτια σου και θα δεις νοερά την τιμωρία των νοητών αμαρτωλών, των δαιμόνων", όπως λέει ο θείος μελωδός Δαβίδ.

Θα έρθει και σε μας η ώρα του θανάτου ....

Θα έρθει και σε μας η ώρα του θανάτου, θα έρθει και δεν είναι δυνατό να τον αποφύγομε. Και είθε τότε, όταν έρθει ο άρχοντας του κόσμου και του αέρα, να βρει τα αμαρτήματά μας λίγα και μηδαμινά για να μη μας ελέγξει στ' αλήθεια και κλάψομε τότε ανώφελα. Γιατί, λέει το ιερό Ευαγγέλιο: "Εκείνος ο δούλος που γνώρισε το θέλημα του Κυρίου του και δεν έκανε ό,τι έπρεπε, θα δαρθεί πολύ".                                  

Η αρχή της καρποφορίας είναι το άνθος.

Η αρχή της καρποφορίας είναι το άνθος. Και η αρχή της φυλάξεως του νου είναι η εγκράτεια από φαγητά και ποτά, η άρνηση και αποχή κάθε πονηρού λογισμού και η ησυχία της καρδιάς.

«Να προσεύχεστε αδιαλείπτως»

 Μεγάλο αγαθό πράγματι από την πείρα έχομε παραλάβει, το να επικαλούμαστε συνεχώς τον Κύριο Ιησού εναντίον των νοητών εχθρών, όσοι θέλομε να καθαρίσομε την καρδιά μας. Και παρατήρησε, πώς ο λόγος που λέω είναι σύμφωνος με τις Άγιες Γραφές. Λέει κάπου: «Να ετοιμάζεσαι Ισραήλ για να επικαλείσαι το όνομα του Κυρίου του Θεού σου»(36). Και ο Απόστολος λέει: «Να προσεύχεστε αδιαλείπτως»(37). Και ο Κύριός μας λέει: «Δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε δίχως εμένα. Όποιος μένει σ’ εμένα κι εγώ σ’ αυτόν, αυτός κάνει πολύ καρπό. Αν δε μείνει σ’ εμένα, θα πεταχτεί έξω όπως το ξερό κλήμα»(38). Μέγα αγαθό είναι η προσευχή, το οποίο περιέχει όλες τις αρετές, γιατί καθαρίζει την καρδιά, μέσα στην οποία ο Θεός φανερώνεται στους πιστούς.

Ταπείνωση αληθινή προξενεί και το να θυμόμαστε πάντοτε τα ....

Υπάρχουν πολλά έργα και πράξεις του νου που μπορούν να μας προμηθεύσουν το αγαθό δώρο της ταπεινοφροσύνης, αν δεν είμαστε αμελείς για την σωτηρία μας. δηλαδή η μνήμη των αμαρτιών μας, όσες κάναμε με λόγια, με έργα και με το νου μας, και άλλα πολλά που βοηθούν να αποκτήσομε την ταπεινοφροσύνη. Ταπείνωση αληθινή προξενεί και το να θυμόμαστε πάντοτε τα κατορθώματα της αρετής των άλλων και να μεγαλοποιούμε τα άλλα φυσικά πλεονεκτήματά τους και να συγκρίνομε τα δικά μας έργα με τα δικά τους, για να βλέπομε ότι είμαστε κατώτεροι από αυτούς. Και έτσι βλέποντας ο νους την ευτέλειά του και πόσο υστερεί από την τελειότητα των αδελφών, θεωρεί τον εαυτό του χώμα και στάχτη και όχι άνθρωπο, αλλά σκύλο, επειδή σε όλα είναι κατώτερος και πολύ πίσω από όλους τους λογικούς ανθρώπους.

Αυτή είναι η τέχνη του πονηρού ....

43. Το μικρό, δηλαδή το απονήρευτο παιδί, όταν βλέπει κάποιον που κάνει θεατρικά τεχνάσματα, ευχαριστείται και τον ακολουθεί από ακακία. Έτσι και η ψυχή μας, επειδή είναι απλή και αγαθή, γιατί έτσι πλάστηκε από τον αγαθό Κύριο, ευχαριστείται από τις προσβολές του διαβόλου που παριστάνει ψευδείς φαντασίες. Και έτσι εξαπατάται και τρέχει προς το κακό σαν να ήταν καλό, όπως η περιστέρα τρέχει πίσω από τον εχθρό των παιδιών της. Ανακατώνει η ψυχή τους λογισμούς της με τη φαντασία της δαιμονικής προσβολής, λ.χ. ένα πρόσωπο γυναίκας ωραίας, ή κάτι άλλο που απαγορεύεται τελείως από τις εντολές του Χριστού. Θέλει να κάνει πραγματικότητα ό,τι ωραίο είδε στην φαντασία της. Και τότε αφού δώσει τη συγκατάθεσή της, πραγματοποιεί και με το σώμα εκείνη την αμαρτία που είδε με το νου της, με συνέπεια την ίδια της την κατάκριση.
44. Αυτή είναι η τέχνη του πονηρού, και με αυτά τα βέλη δηλητηριάζει την ψυχή. Γι’ αυτό δεν είναι ασφαλές, πριν αποκτήσει ο νους μεγάλη πολεμική πείρα, να αφήνει τους λογισμούς να μπαίνουν μέσα στην καρδιά μας και μάλιστα στην αρχή, επειδή ακόμη η ψυχή μας ευχαριστείται στις δαιμονικές προσβολές και τις ακολουθεί. Αλλά πρέπει μόνο να τους εννοεί και να τους κόβει μόλις φανούν και την προσβάλλουν. Όταν ο νους πολυκαιρίσει σ’ αυτό το θαυμαστό έργο και εξασκηθεί και εννοήσει καλά και του γίνει σταθερή συνήθεια ο πόλεμος και η αληθινή γνώση των λογισμών του, κι όταν μπορεί, όπως λέει ο προφήτης, εύκολα να πιάνει τις νεαρές αλεπούδες(28), τότε με προσοχή και επιμέλεια, πρέπει να τους αφήνει να έρχονται και να τους ελέγχει.

45. Όπως είναι αδύνατο μέσα από τον ίδιο σωλήνα να περάσουν φωτιά και νερό μαζί, έτσι είναι αδύνατο να μπει η αμαρτία μέσα στην καρδιά μας, αν δεν χτυπήσει πρώτα την πόρτα της καρδιάς με προσβολή μιας αμαρτωλής φαντασίας.

46. Πρώτα- πρώτα, υπάρχει η προσβολή της κακής σκέψεως. Δεύτερο, ο συνδυασμός, όταν ανακατώνονται οι δικοί μας και οι δαιμονικοί λογισμοί. Τρίτο, η συγκατάθεση, όταν οι λογισμοί μας συσκέπτονται με τους δαιμονικούς λογισμούς για να διαπράξουν το κακό. Τέταρτο είναι η αισθητή πράξη, δηλαδή η αμαρτία. Αν λοιπόν ο νους προσέχει με νήψη, και με την αντίρρηση και με την επίκληση του Κυρίου Ιησού φυγαδεύει την προσβολή μόλις αναφανεί, τότε τα επόμενα (συνδυασμός, συγκατάθεση, αμαρτία) μένουν αργά. Ο πονηρός δαίμονας επειδή είναι ασώματος νους, δεν μπορεί διαφορετικά να πλανήσει τις ψυχές, παρά με την φαντασία και τους λογισμούς. Για την προσβολή ο Δαβίδ λέει: «Κάθε πρωί σκότωνα όλους τους αμαρτωλούς της γης»(29). Και ο μέγας Μωυσής λέει για την συγκατάθεση: «Δεν θα δώσεις την συγκατάθεσή σου σ’ αυτούς, για να μη σε κάνουν και αμαρτήσεις»(30).

Η ταπείνωση και η ταλαιπώρηση της σάρκας ελευθερώνουν τον άνθρωπο από κάθε αμαρτία

Η ταπείνωση και η ταλαιπώρηση της σάρκας ελευθερώνουν τον άνθρωπο από κάθε αμαρτία. η πρώτη καταργεί τα πάθη της ψυχής, η άλλη τα πάθη του σώματος. Γι’ αυτό λέει ο Κύριος: «Μακάριοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά διότι αυτοί θα δουν τον Θεό»(47). Θα δουν τον Θεό και τους θησαυρούς Του, όταν με την αγάπη και την εγκράτεια καθαρίσουν τον εαυτό τους. Και τόσο περισσότερο θα Τον δουν, όσο επιτείνουν την κάθαρση

Όπως όταν χτυπήσει κανείς την ρίζα του φυτού ....

Όπως όταν χτυπήσει κανείς την ρίζα του φυτού, το ξεραίνει ολόκληρο, έτσι συμβαίνει και όταν χτυπηθεί από τους πονηρούς λογισμούς η καρδιά του ανθρώπου. Πρέπει να προσέχομε κάθε στιγμή, γιατί οι δαίμονες ποτέ δεν κάθονται αργοί.

Όταν λοιπόν συμβαίνει να πληθύνονται στο νου μας οι πονηροί λογισμοί

Όταν λοιπόν συμβαίνει να πληθύνονται στο νου μας οι πονηροί λογισμοί, να βάζομε ανάμεσά τους την επίκληση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, και αμέσως θα τους δούμε να διαλύονται σαν καπνός στον αέρα, όπως μας δίδαξε η πείρα. Και τότε αφού μείνει μόνος του ο νους, χωρίς τους πονηρούς λογισμούς, ας αρχίζομε πάλι τη συνεχή προσοχή και επίκληση. Και όσες φορές το πάθομε αυτό από πειρασμό, έτσι να κάνομε.

Αιτία της αδιάκοπης επικλήσεως του Ιησού

88. Από την προσβολή γεννιούνται πολλοί πονηροί λογισμοί. Από αυτούς γεννιέται η αμαρτωλή πράξη. Εκείνος όμως ο οποίος ευθύς μόλις φανεί η πονηρή προσβολή τη σβήνει αμέσως με την βοήθεια του Ιησού, αυτός ξέφυγε και τα επόμενα και θα γεμίσει πλουσιοπάροχα από γλυκιά θεία γνώση, με την οποία θα βρει τον Θεό, τον πανταχού παρόντα. Στρέφοντας προς Αυτόν σταθερά τον καθρέφτη του νου του, φωτίζεται ακατάπαυστα, όπως φωτίζει ο ήλιος το καθαρό γυαλί. Και τότε αναπαύεται ο νους από κάθε άλλη θεωρία, γιατί έφτασε στο έσχατο από όλα τα επιθυμητά πράγματα.
89. Επειδή κάθε λογισμός με τη φαντασία κάποιων αισθητών μπαίνει στην καρδιά, τότε καταυγάζει το νου το μακάριο φως της θεότητας, όταν αδειάσει από όλα τα αισθητά και μείνει χωρίς σχήματα και μορφές. Γιατί βέβαια, η θεία εκείνη λαμπρότητα φαίνεται στον καθαρό νου, όταν στερηθεί αυτός όλα τα νοήματα.
90. Όσο πιο τέλεια προσέχεις την διάνοια, τόσο περισσότερο με πόθο θα προσευχηθείς στον Ιησού. Όσο πάλι αμελείς την διάνοιά σου, τόσο περισσότερο θα απομακρυνθείς από τον Ιησού. Και όπως το πρώτο φωτίζει τέλεια τον αέρα (τον χώρο) της διάνοιας, έτσι και η απομάκρυνση από τη νήψη και από την γλυκιά επίκληση του Ιησού τον σκοτίζει απόλυτα. Το πράγμα είναι τέτοιο από τη φύση του και δε γίνεται διαφορετικά. Και αυτό θα το αντιληφθείς με την πείρα, δοκιμάζοντάς το στην πράξη. Γιατί καμιά αρετή και ξεχωριστά η φωτογεννήτρα αυτή κι ευχάριστη πνευματική εργασία, δε συμβαίνει να διδάσκεται αλλιώς, παρά από την πείρα.
91, Αιτία της αδιάκοπης επικλήσεως του Ιησού, μ’ ένα πόθο γεμάτο γλυκύτητα και χαρά, είναι η χαρά και η γαλήνη από την οποία είναι γεμάτος ο αέρας της καρδιάς, εξαιτίας της άκρας προσοχής. Αιτία της τέλειας καθάρσεως της καρδιάς είναι ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού και Θεός, ο οποίος είναι όλων των καλών αίτιος και ποιητής. όπως λέει: «Εγώ είμαι ο Θεός που φέρνω την ειρήνη»(57).

.... Όπως το κάρβουνο γεννά φλόγα, ....

104. Εκ φύσεως η καρδιά, όταν φυλάγεται αδιάκοπα και δεν της επιτρέπεται να δέχεται τις μορφές και τις εικόνες και τις φαντασίες των σκοτεινών και πονηρών πνευμάτων, γεννά από τον εαυτό της λογισμούς που φεγγοβολούν. Όπως το κάρβουνο γεννά φλόγα, έτσι πολύ περισσότερο ο Θεός, ο Οποίος κατοικεί μέσα στην καρδιά με το άγιο Βάπτισμα, αν βρίσκει τον αέρα της διάνοιάς μας καθαρό από τους ανέμους της πονηρίας και φρουρούμενο από την τήρηση του νου, ανάβει την διάνοιά μας για να δοθεί σε θεωρίες, όπως η φλόγα το κερί.
105. Πρέπει πάντοτε να στρέφομε μέσα στο χώρο της καρδιάς μας το όνομα του Ιησού Χριστού, όπως η αστραπή στρέφεται στο στερέωμα, όταν πρόκειται να πέσει η βροχή. Αυτό το γνωρίζουν ακριβώς εκείνοι που έχουν πείρα του νου και του εσωτερικού πολέμου. Έτσι θα διευθύνομε με τάξη στρατηγική τον νοητό αυτό πόλεμο: Πρώτα, προσοχή. κατόπιν, όταν δούμε ότι ήρθε ο εχθρός λογισμός στην καρδιά μας, να τον χτυπήσομε οργισμένοι με λόγια κατάρας. Τρίτον, αμέσως να προσευχηθούμε εναντίον του, συγκεντρώνοντας την καρδιά με την επίκληση του Ιησού Χριστού για να καταπέσει αμέσως η δαιμονική φανταστική εικόνα, ώστε να μην ακολουθήσει ο νους την φαντασία, σαν νήπιο που πλανιέται από κάποιον ψευδοθαυματοποιό.
106. Ας κοπιάσομε σαν τον Δαβίδ, κράζοντας το "Κύριε Ιησού Χριστέ". Ας βραχνιάσει ο λάρυγγάς μας και ας μην κουράζονται τα μάτια του νου μας από το να ελπίζομε στον Κύριο το Θεό μας.
107. Ας θυμόμαστε πάντοτε την παραβολή του άδικου κριτή, που ειπε ο Κύριος για να διδάξει ότι πρέπει να προσευχόμαστε πάντοτε και να μην αποθαρρυνόμαστε, και θα βρούμε το κέρδος και την προστασία από τους πονηρούς δαίμονες.
108. Όπως εκείνος που ατενίζει προς τον ήλιο, είναι αδύνατο να μην φωτίζεται πλουσιοπάροχα το πρόσωπό του, έτσι κι εκείνος που σκύβει μέσα στον άερα της καρδιάς, δεν είναι δυνατό να μην φωτίζεται.

και θα σε μάθει πράγματα, τα οποία πρωτύτερα ήταν αδύνατο να τα βάλεις στο νου σου

Και αυτή (η προσευχή) θα σε διδάξει, με τη βοήθεια του Θεού, εκείνα που δεν τα γνώριζες και θα σου φανερώσει και θα σε φωτίσει και θα σε συνετίσει και θα σε μάθει πράγματα, τα οποία πρωτύτερα ήταν αδύνατο να τα βάλεις στο νου σου, καθώς περπατούσες μέσα στο σκοτάδι των παθών και των σκοτεινών έργων και ήσουν σκεπασμένος από την λήθη και την άβυσσο της συγχύσεως.  
117. Όπως οι κοιλάδες παράγουν άφθονο σιτάρι, έτσι και η νοητή αυτή εργασία γεμίζει την καρδιά με όλα τα αγαθά. Ή μάλλον θα σου τα δώσει ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, που χωρίς την βοήθειά Του δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Και πρώτα θα βρεις τη νοητή αυτή εργασία ως σκάλα. Έπειτα ως βιβλίο που διαβάζεται. Κατόπιν, όταν προκόψεις σ' αυτήν, θα την βρεις ως επουράνια πόλη Ιερουσαλήμ, και τον βασιλιά Χριστό των δυνάμεων του Ισραήλ θα τον δεις καθαρά με τον νου μαζί με τον Ομοούσιο Πατέρα Του και το προσκυνητό Άγιο Πνεύμα.

.... δε θα περάσει ελεύθερα από τους άρχοντες του σκοτεινού ταρτάρου

Εκείνος που γεννήθηκε τυφλός, δεν βλέπει το φως του ήλιου. Και εκείνος που δεν ζει με τη νήψη, δεν βλέπει τις πλούσιες ακτινοβολίες της χάρης που έρχεται από τον ουρανό. Ούτε θα ελευθερωθεί ποτέ από τα πονηρά έργα και λόγια και σκέψεις που μισεί ο Θεός. Και κατά την έξοδό του από την ζωή δε θα περάσει ελεύθερα από τους άρχοντες του σκοτεινού ταρτάρου.

Δεν μπορεί ο νους μόνος του να νικήσει την φαντασία των δαιμόνων.

Δεν μπορεί ο νους μόνος του να νικήσει την φαντασία των δαιμόνων. Ας μην έχει ποτέ κανείς τέτοιο θάρρος. Επειδή είναι πανούργοι, υποκρίνονται ότι νικιούνται και ανατρέπουν τον αγωνιστή με την κενοδοξία. Αν όμως επικαλείσαι τον Ιησού Χριστό, τότε δεν μπορούν ούτε μια στιγμή να σταθούν και να σε δολιευθούν.

Η νήψη είναι μια μέθοδος και επιστήμη, η οποία ....

Η νήψη είναι μια μέθοδος και επιστήμη, η οποία απαλλάσσει τον άνθρωπο – με την βοήθεια του Θεού – τελείως από εμπαθείς σκέψεις και λόγους και από πονηρά έργα, αν εξακολουθεί ο άνθρωπος την πνευματική αυτήν μέθοδο επί πολύν καιρό και την εφαρμόζει με προθυμία.
.....
Η νήψη, όταν πολυκαιρίσει στον άνθρωπο γίνεται οδηγός σωστού και θεάρεστου βίου.  αυτό είναι και η επισφράγιση της θεωρίας. Μας διδάσκει να κινούμε δίκαια και τα τρία μέρη της ψυχής (το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό), και να φυλάγομε με ασφάλεια τις αισθήσεις μας. και τις τέσσερις γενικές αρετές (φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη) τις μεγαλώνει κάθε μέρα σ’ εκείνον που την κατέχει.
2. Ο μέγας νομοθέτης Μωυσής, ή μάλλον το Πνεύμα το Άγιο, θέλοντας να φανερώσει πόσο άμεμπτη και καθαρή και γενική και υψοποιός είναι η αρετή της νήψεως, και θέλοντας να διδάξει πως να την αρχίζουμε και να την εκτελούμε, λέει: «Να προσέχεις τον εαυτό σου μήπως ένας λόγος κρυμμένος στην καρδιά σου γίνει ανόμημα»(2). Κρυμμένο λόγο ονομάζει τη μονολόγιστη ενθύμηση (παράσταση) ενός πονηρού πράγματος, το οποίο μισεί ο Θεός. Αυτό οι Πατέρες το ονομάζουν και «προσβολή», η οποία γίνεται στην καρδιά από το διάβολο. Στην προσβολή, μόλις εμφανιστεί στο νου μας, επακολουθούν οι λογισμοί μας, οι οποίοι αρχίζουν και συνομιλούν μαζί της με πάθος.

Νήψη είναι μια μόνιμη σταθεροποίηση του λογισμού και στάση του στην πύλη της καρδιάς

Νήψη είναι μια μόνιμη σταθεροποίηση του λογισμού και στάση του στην πύλη της καρδιάς. βλέπει και ακούει τους κλέφτες λογισμούς να έρχονται, δηλαδή τι λένε και τι κάνουν οι ανθρωποκτόνοι δαίμονες. Και ποια είναι η μορφή που χάραξαν και όρθωσαν οι δαίμονες και η οποία προσπαθεί με τη φαντασία να εξαπατήσει το νου. Αυτά λοιπόν αν μας απασχολούν φιλόπονα, μας φανερώνουν, αν θέλομε, με εξαιρετική πληρότητα την πείρα του νοητού πολέμου.
7. Τη νήψη τη γεννά ο διπλός φόβος: τόσο οι εγκαταλείψεις από το Θεό, όσο και οι πειρασμοί που έρχονται για παιδαγωγία. Και είναι αυτή μια συνεχής παρουσία της προσοχής μέσα στην ηγεμονική δύναμη (το νου) του ανθρώπου που προσπαθεί να φράξει την πηγή των κακών λογισμών και έργων. Γι’ αυτό έρχονται και οι εγκαταλείψεις και οι αναπάντεχοι εκ μέρους του Θεού πειρασμοί προς διόρθωση του βίου μας. Και μάλιστα σ’ εκείνους που γεύθηκαν την ανάπαυση που δίνει το αγαθό της νήψεως και κατόπιν πέφτουν στην αμέλεια. Η νήψη που τηρείται συνεχώς γεννά τη συνήθεια. Η συνήθεια προκαλεί κάποια φυσική πυκνότητα στη νήψη. Κι αυτή γεννά ήρεμη θεωρία του νοητού πολέμου με τα χαρακτηριστικά του. τη διαδέχεται επίμονη ευχή του Ιησού και έπειτα γλυκιά ηρεμία του νου χωρίς φαντασίες και μια κατάσταση ενώσεως με τον Ιησού.

Ένας τρόπος νήψεως είναι να ....

«Και συ, παιδί μου Τιμόθεε – λέει – πρόσεχε αυτά που διαβάζεις»(6).
14. Ένας τρόπος νήψεως είναι να εξετάζεις συχνά και προσεκτικά την φαντασία (παράσταση) του πονηρού λογισμού, δηλ. την «προσβολή», γιατί ο σατανάς δεν μπορεί χωρίς φαντασία να δημιουργεί λογισμούς και να τους παρουσιάζει στο νου για να τον εξαπατήσει.
15. Άλλος τρόπος είναι να κρατάς την καρδιά σου πάντοτε σε βαθιά σιωπή και ησυχία από κάθε λογισμό και να προσεύχεσαι.
16. Άλλος τρόπος είναι να παρακαλείς συνεχώς τον Κύριο Ιησού Χριστό με ταπείνωση να έρθει σε βοήθεια.
17. Άλλος τρόπος είναι να θυμάται κανείς ακατάπαυστα το θάνατο.
18. Όλες αυτές οι εργασίες, αγαπητέ, εμποδίζουν τις πονηρές σκέψεις σαν φοβεροί θυρωροί. Το να προσβλέπεις στον ουρανό και να νομίζεις ότι η γη δεν είναι τίποτε, είναι και αυτό ωφέλιμο και αποτελεσματικό μαζί με τα άλλα, κι αν μου δώσει ο Θεός λόγο, θα το εκθέσω αλλού πιο εκτεταμένα.
19. Αν κόψομε για λίγο τις αιτίες των παθών και ασχοληθούμε με πνευματικές σκέψεις χωρίς να διατρίψομε σε αυτές και χωρίς να το κάνομε αυτό έργο μας, τότε εύκολα πάλι ξαναγυρίζομε στα πάθη της σάρκας, χωρίς να κερδίσομε τίποτε από αυτή την πνευματική εργασία μας, παρά μόνον τέλειο σκοτισμό του νου και παραστράτημα προς τα υλικά.
20. Πρέπει ο αγωνιζόμενος τον εσωτερικό αγώνα να έχει κάθε στιγμή του χρόνου αυτά τα τέσσερα: ταπείνωση, άκρα προσοχή, αντίρρηση κατά των πονηρών λογισμών και προσευχή. Να έχει ταπείνωση, γιατί ο αγώνας είναι εναντίον των υπερηφάνων δαιμόνων, για να έχει τη βοήθεια του Χριστού πρόχειρη επειδή ο Κύριος μισεί τους υπερήφανους(7). Προσοχή, για να μην έχει στην καρδιά του κανένα λογισμό, έστω και αν αυτός φαίνεται αγαθός. Αντίρρηση, ώστε μόλις με οξύτητα εννοήσει ότι ήρθε ο δαίμονας, ευθύς με οργή να φέρει αντιλογία στον πονηρό. «Θ’ απαντήσω, λέει, σε όσους με κατηγορούν: δεν θα υποταχθεί η ψυχή μου στον Θεό;»(8). Προσευχή για να φωνάξει δυνατά προς τον Χριστό με στεναγμό ανέκφραστο(9), ευθύς μετά την αντίρρηση. Και τότε ο αγωνιζόμενος άνθρωπος θα δει τον εχθρό να παραλύει ή να εκδιώκεται από το προσκυνητό όνομα του Ιησού, σαν σκόνη στον άνεμο, ή να χάνεται σαν καπνός μαζί με τον πονηρό λογισμό του.