Με τις δοκιμασίες γινόμεθα δόκιμοι Κεφάλαιο Β' Τι λένε οι Άγιοι Πατέρες

    Μια παράξενη τάση
    Πότε ζητούμε την βοήθεια του Θεού
    Θέλουν να κάμουν θαύματα
    Θέλουν να τους γίνουν θαύματα.
    Δεν μας χρειάζονται θαύματα
    Υπομονή μας χρειάζεται
    Με τις δοκιμασίες γινόμεθα δόκιμοι

Εξηγώντας μας πόσο αναγκαίες είναι οι θλίψεις για τον αθλητή του Χριστού ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει:

«Οι δοκιμασίες είναι ωφέλιμες σε όλους ανεξαιρέτως. Αν ήσαν ωφέλιμες σε ένα Παύλο, ας σιωπήση από μόνο του το κάθε στόμα, που λέει, πως δεν ωφελούν! Γιατί διαφορετικά, θα το κάνη να σιωπήση ο ίδιος ο Θεός! Γιατί, όποιος ειπή πως οι δοκιμασίες δεν είναι ωφέλιμες, αυτόματα γίνεται υπόδικος ενώπιον του Θεού[92].

Οι αγωνιστές δοκιμάζονται, για να αυξήσουν τον πνευματικό τους πλούτο.

Οι χλιαροί, για να αναγκαστούν να προφυλάξουν τον εαυτό τους από εκείνα που τους βλάπτουν.

Οι κοιμισμένοι, για να ξυπνήσουν.

Οι απομακρυσμένοι, για να ξαναπλησιάσουν τον Θεό.

Και οι φίλοι του Θεού, για να μπορέσουν να μπουν με παρρησία στον Παράδεισο, αφού θα έχουν τόσα υπομείνει για τον Θεό.

Ο αδιαπαιδαγώγητος υιός δεν μπορεί να εκτιμήση τον πλούτο του σπιτιού του πατέρα του• ότι είναι γι’ αυτόν μια βοήθεια στην ζωή του. Και γι’ αυτό ο Θεός πρώτα δοκιμάζει τον άνθρωπο και τον ξελαμπικάρει, και μετά του δίνει χαρίσματα.

Ας έχη δόξα ο Κύριός μας, που την γλυκύτητα της υγείας μας την χαρίζει ποτίζοντάς μας με φάρμακα πικρά (δηλ. φαρμάκια).

Υπάρχει άνθρωπος, που δεν κουράζεται την ώρα που κάνει γυμναστική;

Υπάρχει άνθρωπος, που να μη του είναι κακή η ώρα, που πίνει το δηλητήριο κάποιας δοκιμασίας;

Όμως, αν δεν προηγηθούν αυτά, μπορεί ο άνθρωπος να αποκτήση γερή κράση;

Αλλά και η δύναμη να υπομένωμε, δεν είναι δική μας. Που θα την εύρισκε το χωματένιο σκεύος, που είναι φτιαγμένο με λάσπη, την δύναμη να αντέξη στην ροή του νερού, χωρίς να διαλυθή, αν δεν το είχε ψήσει και δεν το είχε κάνει στερεό το πυρ το θεϊκό;

Ιδού το συμπέρασμα: Αν δείξωμε στον Θεό υποταγή• αν αντιμετωπίζωμε τις δοκιμασίες μας με υπομονή και καρτερία • αν Τον παρακαλούμε με ταπείνωση και αδιάλειπτη την επιθυμία να μας δώση πρώτα την βασιλεία Του, τότε θα αξιωθούμε να τα λάβωμε όλα, όσα Του ζητούμε• εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών. Αμήν»[93]

Βιβλιογραφία

[92] Ρωμ. 3, 16.
[93] Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΜΗ’ (έ.α. σελ. 198).

Από το βιβλίο “ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ” γ. ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ Καυσοκαλυβίτου ΛΟΓΟΣ Περί Πνευματικού Αγώνος “Ν΄αγωνίζεσθε στην πνευματική ζωή, απλά, απαλά, χωρίς βία”

Λόγος Περί Πνευματικού Αγώνος

“Ν΄αγωνίζεσθε στην πνευματική ζωή, απλά, απαλά, χωρίς βία”

“Τέλεια, βαθιά φιλοσοφημένη είναι η θρησκεία μας. Το απλό είναι και το πιο πολύτιμο. Έτσι ν΄ αγωνίζεσθε στην πνευματική ζωή, απλά, απαλά, χωρίς βία. Η ψυχή αγιάζεται και καθαίρεται με τη μελέτη των λόγων των Πατέρων, με την αποστήθιση των ψαλμών, αγιογραφικών χωρίων, με την ψαλτική, με την ευχή.

Δοθείτε, λοιπόν, σ΄ αυτά τα πνευματικά κι αφήστε τα όλα τ΄ άλλα. Στη λατρεία του Θεού μπορούμε να φτάσουμε εύκολα, “αναίμακτα”. Είναι δύο δρόμοι που μας οδηγούν στον Θεό, ο σκληρός και κουραστικός με τις άγριες επιθέσεις κατά του κακού και ο εύκολος με την αγάπη. Υπάρχουν πολλοί που διάλεξαν το σκληρό δρόμο και “έχυσαν αίμα, για να λάβουν Πνεύμα”, ώσπου έφτασαν σε μεγάλη αρετή. Εγώ βρίσκω ότι πιο σύντομος και σίγουρος δρόμος είναι αυτός με την αγάπη. Αυτόν ν΄ ακολουθήσετε κι εσείς.

Μπορείτε, δηλαδή, να κάνετε άλλη προσπάθεια. Να μελετάτε και να προσεύχεσθε και να έχετε ως στόχο να προχωρήσετε στην αγάπη του Θεού και της Εκκλησίας. Μην πολεμάτε να διώξετε το σκοτάδι απ΄ το δωμάτιο της ψυχής σας. Ανοίξτε μια τρυπίτσα, για να έλθει το φως, και το σκοτάδι θα φύγει. Το ίδιο ισχύει και για τα πάθη και τις αδυναμίες. Να μην τα πολεμάτε, αλλά να τα μεταμορφώνετε σε δυνάμεις, περιφρονώντας το κακό. Να καταγίνεσθε με τα τροπάρια, τους κανόνες, τη λατρεία του Θεού, τον θείο έρωτα. Όλα τ΄ άγια βιβλία της Εκκλησίας μας, η Παρακλητική, το Ωρολόγιο, το Ψαλτήρι, τα Μηνιαία περιέχουν λόγια άγια, ερωτικά προς τον Χριστό μας. Να τα διαβάζετε με χαρά και αγάπη και αγαλλίαση. Όταν δοθείτε σ΄ αυτήν την προσπάθεια με λαχτάρα, η ψυχή σας θ΄ αγιάζεται με τρόπο απαλό, μυστικό, χωρίς να το καταλαβαίνετε.

Οι βίοι των Αγίων, και πιο πολύ ο βίος του Αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου, μου έκαναν εντύπωση. Οι άγιοι είναι φίλοι του Θεού. Όλη την ημέρα μπορείτε να εντρυφάτε και ν΄ απολαμβάνετε τα κατορθώματά τους και να μιμείσθε το βίο τους. Οι άγιοι είχαν δοθεί εξ ολοκλήρου στον Χριστό.

Με αυτή τη μελέτη σιγά-σιγά θα αποκτήσετε την πραότητα, την ταπείνωση, την αγάπη και η ψυχή σας θα αγαθύνεται.

Να μη διαλέγετε αρνητικούς τρόπους για τη διόρθωσή σας. Δεν χρειάζεται ούτε τον διάβολο να φοβάστε, ούτε την κόλαση, ούτε τίποτε. Δημιουργούν αντίδραση. Έχω κι εγώ μια μικρή πείρα σ΄ αυτά. Ο σκοπός δεν είναι να κάθεσθε, να πλήττετε και να σφίγγεσθε, για να βελτιωθείτε. Ο σκοπός είναι να ζείτε, να μελετάτε, να προσεύχεσθε, να προχωρείτε στην αγάπη, στην αγάπη του Χριστού, στην αγάπη της Εκκλησίας.

Αυτό είναι το άγιο και ωραίο, που ευφραίνει και απαλλάσσει την ψυχή από κάθε κακό, η προσπάθεια να ενωθεί κανείς με τον Χριστό. Ν΄ αγαπήσει τον Χριστό, να λαχταρήσει τον Χριστό, να ζει εν τω Χριστώ, σαν τον Απόστολο Παύλο, που έλεγε: “Ζώ δε ουκέτι εγώ, ζή δε εν εμοί Χριστός”. Αυτό να είναι ο στόχος σας. Οι άλλες προσπάθειες να είναι μυστικές, κρυμμένες.

Εκείνο που θα πρέπει να κυριαρχεί είναι η αγάπη στον Χριστό. Αυτό να υπάρχει μές στο μυαλό, στη σκέψη, στη φαντασία, στην καρδιά, στη βούληση. Αυτή η προσπάθεια να είναι η πιο έντονη, πώς θα συναντήσετε τον Χριστό, πώς θα ενωθείτε μαζί Του, πώς θα Τον ενστερνισθείτε μέσα σας.

Τις αδυναμίες αφήστε τις όλες, για να μην παίρνει είδηση το αντίθετο πνεύμα και σας βουτάει και σας καθηλώνει και σας βάζει στη στενοχώρια. Να μην κάνετε καμιά προσπάθεια ν΄ απαλλαγείτε απ΄αυτές. Ν΄ αγωνίζεσθε με απαλότητα και απλότητα, χωρίς σφίξιμο και άγχος. Μη λέτε: “Τώρα θα σφιχτώ, θα κάνω προσευχή ν΄ αποκτήσω αγάπη, να γίνω καλός κ.λ.π.” Δεν είναι καλό να σφίγγεσαι και να πλήττεις, για να γίνεις καλός. Έτσι θ΄ αντιδράσετε χειρότερα. Όλα να γίνονται μα απαλό τρόπο, αβίαστα
κι ελεύθερα. Ούτε να λέτε: “Θεέ μου, απάλλαξέ με απ΄ αυτό”, παραδείγματος χάριν, το θυμό, τη λύπη. Δεν είναι καλό να προσευχόμαστε ή και να σκεφτόμαστε το συγκεκριμένο πάθος, κάτι γίνεται στην ψυχή μας και μπλεκόμαστε ακόμη περισσότερο. Ρίξου με ορμή, για να νικήσεις το πάθος, θα δεις τότε πώς θα σ΄ αγκαλιάσει, θα σε σφίξει και δεν θα μπορέσεις τίποτε να κάνεις.

Μην πολεμάτε απευθείας τον πειρασμό, μην παρακαλείτε να φύγει, μη λέτε: “Πάρ΄τον, Θεέ μου!” Τότε του δίνετε σημασία κι ο πειρασμός σφίγγει. Γιατί παρόλο που λέτε, “πάρ΄τον, Θεέ μου”, βασικά τον θυμάστε και τον υποθάλπετε περισσότερο. Η διάθεση για απαλλαγή, βέβαια, θα υπάρχει, αλλά θα είναι πάρα πολύ μυστική και λεπτή, χωρίς να φαίνεται. Θα γίνεται μυστικά. Θυμηθείτε εκείνο που λέει η Αγία Γραφή: “Μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου”. Όλη η δύναμή σας να στρέφεται στην αγάπη του Θεού, στη λατρεία Του, στην προσκόλληση σ΄ Αυτόν. Έτσι η απαλλαγή απ΄ το κακό και τις αδυναμίες θα γίνεται μυστικά, χωρίς να παίρνετε είδηση, χωρίς κόπο.

Αυτή την προσπάθεια κάνω κι εγώ. Βρήκα ότι είναι ο καλύτερος τρόπος αγιασμού, “αναίμακτος”. Καλύτερα, δηλαδή, να ρίχνομαι στην αγάπη, μελετώντας τους κανόνες, τα τροπάρια, τους ψαλμούς. Αυτή η μελέτη κι εντρύφηση, χωρίς να το καταλάβω, πηγαίνει το νού μου προς τον Χριστό και γλυκαίνει την καρδιά μου. Συγχρόνως εύχομαι, ανοίγοντας τα χέρια με λαχτάρα, με αγάπη, με χαρά και ο Κύριος με ανεβάζει στην αγάπη Του. Αυτός είναι ο σκοπός μας, να φτάσουμε εκεί. Τι λέτε, αυτός ο δρόμος δεν είναι “αναίμακτος”;

Υπάρχουν και πολλοί άλλοι τρόποι, όπως, για παράδειγμα, να θυμάσαι το θάνατο, την κόλαση, τον διάβολο. Έτσι από φόβο και υπολογισμό αποφεύγεις το κακό. Εγώ ο ελάχιστος δεν εφάρμοσα στη ζωή μου αυτούς τους τρόπους που κουράζουν, φέρνουν αντίδραση και πολλές φορές αντίθετο αποτέλεσμα. Η ψυχή, κι όταν μάλιστα είναι ευαίσθητη, ευφραίνεται στην αγάπη κι ενθουσιάζεται, ενδυναμώνεται και μετασχηματίζει και μεταποιεί και μεταστοιχειώνει όλα τα αρνητικά και τα άσχημα.

Γι΄ αυτό εγώ προτιμώ τον “εύκολο δρόμο”, δηλαδή αυτό τον τρόπο που τον πετυχαίνουμε με τη μελέτη των κανόνων των αγίων. Στους κανόνες θα βρούμε τρόπους που μεταχειρίστηκαν οι άγιοι, οι όσοι, οι ασκητές, οι μάρτυρες. Καλό είναι να κάνουμε αυτή την “κλοπή”. Να κάνουμε κι εμείς ό,τι έκαναν εκείνοι. Αυτοί ρίχθηκαν στην αγάπη του Χριστού. Έδωσαν όλη την καρδιά τους. Να κλέψουμε τον τρόπο τους”.

Η Θεοποιός προσευχή κατά τους Πατέρες (Εικονογραφημένο)

Τίτλος: Η Θεοποιός προσευχή κατά τους Πατέρες (Εικονογραφημένο)

῾Η προσευχή μοιάζει μέ τό κλειδί πού ἀνοίγει τήν πόρτα τῆς ψυχῆς μας, γιά νά μπεῖ σ᾿ αὐτήν ὁ Θεός, μᾶς λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.

῾Η προσευχή εἶναι μιά σχέση προσωπική μέ τόν Θεό. Μιά σχέση, στήν ὁποία ξαναβρίσκουμε τόν χαμένο ἑαυτό μας, τό πρόσωπό μας. ῾Ο σκοπός τῆς προσευχῆς εἶναι αὐτός ἀκριβῶς· Νά ξαναγυρίσουμε στήν ἱερά εἰκόνα πού βρίσκεται μέσα μας.

«Γίνε ὅ, τι εἶσαι. ᾿Ανακάλυψε μέ τή σιωπή τῆς προσευχῆς Αὐτόν πού εἶναι ἤδη δικός σου. ῎Ακουσε Αὐτόν πού δέν παύει νά μιλάει μέσα σου», μᾶς λέει σύγχρονος θεολόγος. Πραγματικά, ἀληθινή ἐσωτερική προσευχή σημαίνει νά σταματᾶμε νά μιλᾶμε ἐμεῖς καί νά ἀφουγκραζόμαστε στήν καρδιά μας τήν χωρίς λόγια φωνή τοῦ Θεοῦ.

῾Ο ἄνθρωπος δημιουργήθηκε γιά νά προσεύχεται, γι᾿ αὐτό δέν πρέπει νά περιμένει κάποια ἀσυνήθιστη παράδοξη θεία ἔμπνευση γιά νά προσευχηθεῖ. Νά φροντίζει μόνο νά δημιουργεῖ τίς κατάλληλες προυποθέσεις γιά νά ἀναχθεῖ ἡ ψυχή του σ᾿ αὐτή τήν «ἀπαρενόχλητον τῆς διανοίας κατάστασιν, τὸν ἐγκάρδιον οὐρανόν», πού εἶναι ἡ Θεία Παρουσία.

Γιά νά λειτουργήσει τό μέγα τοῦτο ἀγαθό ὁ ἄνθρωπος, τό ὁποῖο εἶναι περιεκτικό ὅλων τῶν ἀρετῶν καί καθαίρει τήν καρδιά, θά πρέπει·
α) Νά προσεύχεται χωρίς νά τρέφει μέσα του ὀργή ἤ μνησικακία γιά κάποιον ἀδελφό.
β) Νά φροντίζει νά μή λυπεῖ τούς ἄλλους, διαφορετικά, ἡ προσευχή του εἶναι μάταιη. «᾿Επιθυμῶν προσεύξασθαι ὡς δεῖ, μὴ λυπήσεις ψυχήν· εἰ δὲ μήγε εἰς μάτην τρέχεις», μᾶς λέει ὁ ὅσιος Νεῖλος ὁ ἀσκητής.
γ) ᾿Επίσης ἡ προσευχή μας πρέπει νά εἶναι ταπεινή, τελωνική προσευχή· «Μὴ φαρισαϊκῶς, ἀλλὰ τελωνικῶς προσεύχου ἐν τῷ ἱερῷ τόπῳ τῆς προσευχῆς, ἵνα καὶ σὺ δικαιωθῇς ὑπὸ τοῦ Κυρίου».
δ) Νά εἶναι ἀκόμη ἡ προσευχή μας ἐπίπονη καί ἔμπονη, καρδιακή καί ἀπερίσπαστη
ε) Νά συνδυάζεται ἡ προσευχή μας μέ τήν ἐγκράτεια καί τή νηστεία καί νά εἶναι ἀπαλλαγμένη ἀπό τή βαττολογία6.
στ) Νά ἔχουμε ὡς πρωταρχικό αἴτημα στίς προσευχές μας πρός τόν Κύριο, τήν ἔλευση τῆς Βασιλείας Του.
῾Η ἀληθινὴ προσευχὴ εἶναι «κοινωνία μετὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ, τὸ ὁποῖον προσεύχεται ἐν ἡμῖν. Τοῦτο δίδει εἰς ἡμᾶς νὰ γνωρίσωμεν τὸν Θεόν· ὁδηγεῖ τό πνεῦμα ἡμῶν εἰς κατάστασιν θεωρίας τῆς αἰωνιότητος», θά μᾶς πεῖ ὁ Γέροντας Σωφρόνιος.

Πολλές φορές ὁ ἀγώνας μας γιά τήν προσευχή εἶναι κοπιώδης, διότι μέσα στήν ψυχή μας ἐναλλάσονται διάφορες καταστάσεις πού δέν εἶναι εὔκολο νά τίς ὑπερβοῦμε καί νά παραμείνουμε ἐν τῷ Θεῷ. ῎Αλλοτε ἡ προσευχή ρέει σάν ἰσχυρός ποταμός καί ἄλλοτε ἡ καρδιά μας βρίσκεται σέ πνευματική ξηρασία καί δέν μπορεῖ νά λειτουργήσει τήν προσευχή.

῎Αλλες πάλι φορές ἡ προσευχή παίρνει τή μορφή τῆς πάλης μέ τόν Θεό καί τοῦ διαλόγου. Στήν προσευχή μας συχνά ὁμολογοῦμε στόν Θεό τήν ἄθλια κατάστασή μας. Τοῦ παρουσιάζουμε τήν ἀδυναμία μας πρός τό καλό καί τήν ἀρετή, τήν ἀκηδία μας, τίς ἀμφιβολίες μας, τούς φόβους μας, τήν ἀπόγνωσή μας. Τότε εἶναι καλό νά συζητοῦμε μέ τόν Θεό, χωρίς νά ἐπιζητοῦμε καλλιεπεῖς φράσεις καί λογικό εἱρμό στό λόγο μας. Συχνά ὅμως αὐτός ὁ τρόπος ἀποβαίνει ἡ ἀρχή μιᾶς διαλογικῆς προσευχῆς, ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶναι καί ἡ ἀρχή μιᾶς βαθιᾶς ὑπαρξιακῆς σχέσης μας μέ τόν Θεό.

῾Η προσευχή ἐνεργούμενη ἀπό τόν ἄνθρωπο «καταψύχει τὰς φλεγμονὰς τῆς ψυχῆς καὶ τὰ οἰδήματα τῆς καρδίας», εἶναι ζωοποιός δύναμη καί ἐπιφέρει στήν ψυχή ἅγια χαρά. Εἰδικῶς, ὅταν εὔχεται κάποιος ὑπέρ ἐκείνων πού τόν κατηγοροῦν καί τόν συκοφαντοῦν, χαρίζεται σ᾿ αὐτόν μεγάλη ἀνάπαυση καί εἰρήνη ψυχῆς.

«῾Η προσευχή γεννᾶ τά δάκρυα τῆς μετάνοιας, βοηθᾶ πολύ στήν εἰρήνη τῶν λογισμῶν, ὠθεῖ τόν ἄνθρωπο νά σκέφτεται μόνο τόν Θεό πού εἶναι ἡ ἄκρα εἰρήνη, γεννᾶ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Αὐτή μόνη καθαίρει τό λογιστικό μέρος τῆς ψυχῆς, διαζώζει τό ἐπιθυμητικό μέρος αὐτῆς καθαρό ἔναντι τοῦ Θεοῦ. ᾿Επίσης ἡ προσευχή καταπραΰνει τόσο τό θυμικό, ὅσο περισσότερο πέφτει μπροστά στόν Θεό ὁ ἄνθρωπος καί Τόν ἱκετεύει καί Τόν παρακαλεῖ καί ταπεινώνει τήν ψυχή του… Γι᾿ αὐτό, μέ μιά λέξη, ὅλες τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς καί ὅλες τίς ἐνέργειες, πρακτικές καί νοερές, τίς καθαίρει ἡ καθαρή προσευχή».

῾Η προσευχή λοιπόν εἶναι πηγή τῶν ἀρετῶν, περιεκτική ἀγαθῶν, «πραότητος καὶ ἀοργησίας βλάστημα, χαρᾶς καί εὐχαριστίας πρόβλημα (ἔκφραση), ἀλέξημα λύπης καί ἀθυμίας», γιά τήν ὁποία ὁ ῞Αγιος Μάξιμος θά μᾶς πεῖ· «Οὐκ ἔστι, ἐννοίας θανάτου φοβερώτερον, οὐδέ μνήμης Θεοῦ μεγαλοπρεπέστερον». ῾Ο ἄνθρωπος ὁλοκληρώνεται ὡς πρόσωπο μέσα στή σχέση αὐτή τῆς προσευχῆς, γιατί τελικά ὁδηγεῖται στή θέωση. Εἶναι ὄντως ἡ προσευχόμενη ὕπαρξη μιά “Θεοφάνεια”·«Σπούδασον εἰσελθεῖν εἰς τὸ ταμιεῖον τὸ ἔνδοθέν σου, καὶ ὄψει τὸ ταμιεῖον τὸ οὐράνιον. ῝Εν ἐστι τοῦτο κἀκεῖνο καὶ ἐν μιᾷ εἰσόδῳ θεωρεῖς ἀμφότερα. ῾Η κλῖμαξ τῆς Βασιλείας ἐκείνης, ἔνδοθέν σού ἐστι κεκρυμμένη, ἤγουν ἐν τῇ ψυχῇ σου».

῾Η προσευχητική αὐτή στάση τῶν ὄντων πρός τόν Θεό εἶναι ἐνέργεια ἐν ῾Αγίῳ Πνεύματι. Προσεύχομαι σημαίνει ἐνεργῶ στόν ὕψιστο βαθμό τήν ἕνωσή μου μέ τόν Τριαδικό Θεό καί, θά λέγαμε, ὅτι εἶναι ὁ Παράδεισος πρίν ἀπό τόν μέλλοντα Παράδεισο. Γι᾿ αὐτό, ὅπως μᾶς λέει ὁ ἅγιος ᾿Ισάκ ὁ Σύρος, οἱ δαίμονες σοφίζονται τά πάντα, γιά νά χαλάσουν αὐτή τή σχέση, τήν «εὐκτική» στάση τῶν κτιστῶν ὑπάρξεων πρός τόν Κτίστη τους. Χαρακτηριστικά λέει ὅτι ὁ διάβολος ἀνθίσταται καί μισεῖ τόσο πολύ τήν εἴσοδο τῆς ψυχῆς στήν ἐν Χριστῷ Θεία παρουσία, ὥστε, ἄν ἦταν δυνατόν, θά χάριζε στόν ἄνθρωπο τή βασιλεία ὅλου τοῦ κόσμου, προκειμένου νά τόν ἀποκλείσει στήν αἰσθητική ἀντιμετώπιση τοῦ ἑαυτοῦ του καί τοῦ κόσμου. Κι αὐτό, γιατί γνωρίζει καλά ὅτι ἡ γλυκύτητα, ὁ φωτισμός καί ἡ παράκληση πού χαρίζεται ἀπό τή μνήμη τοῦ Θεοῦ εἶναι τόσο δυνατή ἐμπειρία, ὥστε «εἰ ἀφῆκεν ὁ Θεὸς τὴν ἀληθῆ ταύτην θεωρίαν τοῖς ἀνθρώποις ὀλίγον καιρόν, εἶχε ἄν ὁ κόσμος διαμεῖναι ἀδιάδοχος».

Προσευχή τελικά εἶναι ὁ Θεός πού κατεργάζεται ὅλα τά χαρίσματα σ᾿ ὅλους τούς ἀνθρώπους. «Προσευχή δέν εἶναι κάτι πού ἐγώ ἀρχίζω, ἀλλά μιά Θεία κατάσταση, στήν ὁποία ἐγώ μετέχω. Σαφῶς δέν εἶναι κάτι πού ἐγώ κάνω, ἀλλά κάτι πού ὁ Θεός κάνει μέσα μου, κατά τή ρήση τοῦ ἀποστόλου Παύλου· «Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζεῖ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός».

Οἱ Πατέρες μᾶς προτρέπουν νά προσευχόμαστε μέ τή μονολόγιστη εὐχή τοῦ ᾿Ιησοῦ, μᾶς παρέδωσαν τήν ἀσκητική τέχνη τῆς νοερᾶς προσευχῆς, τό «Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστέ , Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με». ῾Η προσευχή τοῦ ᾿Ιησοῦ ἐκφράζει μέ συντομία τή δογματική συνείδηση τῆς ᾿Εκκλησίας γιά τό πρόσωπο τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ «ἐν τῇ Τριαδικῇ Θεότητι» καί τή λαχτάρα τῆς ψυχῆς πού μετανοεῖ γιά τήν ἀπόλαυση τοῦ Θείου ἐλέους.
Τό ῎Ονομα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ἀναφερόμενο καί ἐπαναλαμβανόμενο συνεχῶς, μᾶς βοηθᾶ «νά παραμερίσουμε καί νά ἐγκαταλείψουμε τίς μηδαμινές καί ὀλέθριες φαντασιώσεις μας καί νά τίς ἀντικαταστήσουμε μέ τή σκέψη τοῦ ᾿Ιησοῦ».

«῾Ο τελικός σκοπός τῆς προσευχῆς τοῦ ᾿Ιησοῦ, καί ὅλων τῶν προσευχῶν τῆς ᾿Εκκλησίας μας, εἶναι ἡ προσευχή μας νά ταυτισθεῖ σταδιακά μέ τήν προσευχή πού προσφέρει ὁ ᾿Ιησοῦς, ὁ Μέγας ᾿Αρχιερέας, μέσα μας· εἶναι ἡ ζωή μας νά γίνει ἕνα μέ τή δική του ζωή, ἡ ἀνάσα μας ἕνα μέ τή Θεία Πνοή πού βαστάζει τήν Οἰκουμένη».

Δηλαδή ὁ τελικός σκοπός τῆς προσευχῆς εἶναι ἡ θέωση, γι᾿ αὐτό ἡ προσευχή εἶναι θεοποιός καί ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ μέσω αὐτῆς νά γίνει κατά χάριν θεός, καθόσον , ὅπως λέει ὁ ἅγιος ᾿Αθανάσιος «ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, ἵνα θεούς ἡμᾶς ποιήσει». ῾Η προσευχή πραγματικά ἀποκαθιστᾶ μέσα μας τή θεία ἐκείνη πνοή, τήν ὁποία «ὁ Θεός ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον τοῦ ᾿Αδάμ».

Γι᾿ αὐτό σέ κάθε μας ἐργασία «ἄς ἔχουμε ἀχώριστη τήν μητέρα τῶν καλῶν, τήν προσευχή. ᾿Εκείνη “δέν θά κουρασθεῖ οὔτε θά νυστάξει” ἕως ὅτου μᾶς ὑποδείξει τόν Νυμφώνα. Καί ὄχι μόνο τόν Νυμφώνα θά μᾶς ὑποδείξει, ἀλλά θά μᾶς ὁδηγήσει στή δόξα τήν ἄρρητο καί θά γεμίσει τήν καρδιά μας εὐφροσύνη».

Αὐτή εἶναι καί ἡ εὐχή μας γιά τόν κουρασμένο καί ἀνασφαλή ἄνθρωπο τῆς ἐποχῆς μας.

Η Εκδότρια Μονή